گونه شناسی و تحلیل تزیینات حجاری مسجد جامع عتیق اصفهان با تاکید بر اثار دوره صفویه و قاجار

استفاده از تکنیک حجاری یکی از شیوه های متداول تزیینات معماری در بناهای دوره اسلامی است که نمونه های پرشماری از آنها در مساجد شهر اصفهان مشاهده می شود که بررسی مطالعه مقایسه هر یک از آنها می تواند بازشناسی هویت فرهنگیشان را در پی داشته باشد. تزیینات حجارى مسجد عتیق از نظر تکنیک، به سه گونه برهشته ، برجسته و حکاکی منفی و از نظر کار کرد به کتیبه سنگاب ، محراب تزیینات گلدانی، ستون ونیم ستون ها، پنجره های سنگی و کله قندی ها تقسیم میشود بر این اساس نقوش متنوعی که در حجاری ها به چشم میخورد به ترتیب فراوانی در گونه های هندسی قاب بندی ها گلدانی ها، مقرنس پیچ تزیینی گره و دیگر نقوش هندسی، خط نگاری (نستعلیق، ثلث وکوفى) و نقوش گیاهی انتزاعی) دسته بندی می شود. غنای تزیینات حجاری بنای مسجد عتیق در دوره صفوی و قاجار دارای اشتراکاتی بوده است، اما کاربرد خط ثلث و نقوش گیاهی انتزاعی در حجاری دوره صفوی بیشتر و در مقابل خط نستعلیق و تلفیق نقوش گیاهی انتزاعی و طبیعت گرا در تزیینات حجاری بنا در دوره قاجار بیشتر دیده می شود. این نقوش در موارد بسیاری تاریخ مشخصی را به همراه ندارد اما موار در قم دار به دوره صفویه و قاجار تعلق دارد. پراکندگی زمانی این آثار به گونه ای است که نمونه تاریخ داری از قبل ویابین این دو دوره مشاهده نمی‌شود.