تحلیلی بر آثار و پیامدهای ارتداد در فقه سلفیان با تمرکز بر دیدگاه ابن‌تیمیه

'ارتداد به معنی خروج از دین اسلام یکی از مفاهیم بنیادین است که از ابتدای شکل‌گیری اسلام به موضوعی چالش برانگیز میان متکلمین و فقها و مفسرین تبدیل شده است. پس از رحلت رسول خدا اولین مسلئه خلیفه مسلمین(ابوبکر) جنگهایی بود که به خاطر ارتداد شروع شدند. در طول تاریخ اسلام مفهوم ارتداد دستاویزی برای گفتمان اهل‌حدیث و سلفیه تبدیل شد و با یدک کشیدن این مفهوم مخالفان خود را متهم به ارتداد کرده و خشونت‌ها و قتل‌های زیادی را مرتکب شده‌اند. در شرایط فعلی معرفت به مفهوم و ماهیت دقیق و به‌دوراز تحریف‌شده ارتداد یک ضرورت است. بر همین اساس پژوهش پیش روی در پاسخ به‌این سوال که آثار و پیامدهای ارتداد از دیدگاه سلفیان چیست؟ با روشی تحلیلی اسنادی به کاوش در متون سلفی با تمرکز بر دیدگاه ابن‌تیمیه پرداخته و در پایان به‌این نتیجه رسیده است که در نگاه سلفیان ارتداد دامنه‌ای وسیع دارد و شامل بسیاری از حاکمان اسلامی‌و فرق و مذاهب اسلامی‌شده که‌این وسعت معنایی برای جهان اسلام بسیار زیان‌بار هست. جزا و عقوبت ارتداد به مراتب سنگین‌تر از عقوبت یک کافر اصلی و یا ذمی است. نتیجه دیگر اینکه دیدگاه سلفیان حداقل در مسئله ارتداد شباهت‌ها و قرابت‌های زیادی با دیدگاه مالکی‌ها و شافعی‌ها و حنبلی‌ها دارد و تفاوت‌های زیاد با دیدگاه حنفی‌ها دارد. همچنین مرتدشدن آثار حقوقی و فقهی و سیاسی و مالی و خانوادگی و دنیوی و اخروی فراوانی دارد که در این مقاله به آن‌ها اشاره می‌شود. به نظر می‌رسد که برجستگی ارتداد در جنبش‌های سلفی جهادی نه از باب خاص بودن این مفهوم در این گفتمان بلکه ناشی از عوامل دیگری است. '