معیارهای نظری کفر، ایمان و اسلام در مذاهب اسلامی و نقد آن‌ها

اسلام شکل ظاهری دین و به معنای اعتقاد به وجود خدا، توحید، معاد و رسالت پیامبر9 (اداء شهادتین و عمل به فروع دین) می‌باشد، اما ایمان مساله‌ای باطنی و نور هدایتی است که در قلب ماوی می‌کند، انگیزه‌های گوناگون اسلام از جمله انگیزه‌های مادی و منافع فردی است؛ در حالی‌که منشا ایمان انگیزه‌های معنوی می‌باشد. کافر در مقابل مومن قرار دارد و کفر یعنی انکار ضروریات اسلام. هدف از نگارش این مقاله بررسی معیارهای نظری کفر، ایمان و اسلام در مذاهب اسلامی‌و نقد معتقدات برخی فرقه‌های افراطی در این مورد است. نگارنده با استناد به کتاب‌ها و منابع گوناگون اقسام کفر، اسلام و ایمان را از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد و به مقایسهٔ کفر، ایمان و اسلام می‌پردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که از کفر تا اسلام و ایمان، مراتب و درجات بسیار زیادی وجود دارد؛ به‌عنوان مثال از نظر فقه شیعه، اهل‌سنت مسلمان هستند و مقصود از کفر آن‌ها در برخی احکام، کفر باطنی است؛ به‌این معنی که آن‌ها درجه و مرتبهٔ نهایی اسلام را ندارند هر چند ظاهراً مسلمان هستند و از امتیازات احکام دنیوی و قوانین اسلامی‌برخوردار می‌باشند.