همگرایی مذاهب اسلامی در احکام حقوق آوارگان؛ بستر شفقت‌ورزی در تنش‌های دولت‌های اسلامی

شریعت رحمانیِ اسلام، حمایت حداکثری و سامان‌‌مند از آوارگان و انواع پناه‌جویان ناشی از مخاصمات و بحران‌های انسانیِ غیرمخصمه‌ای را عرضه داشته و احکام و قواعد تبویب‌شده و وسیعی در قلمرو حقوق بشردوستانه مقرر داشته است که در چارچوب عهد الهی برای مسلمانان و حکومت اسلامی، منبع التزام واقع گردیده و ادله حاکم بر این احکام، دالّ بر تکلیف‌ بودنِ پناه‌دهی به آوارگان و حمایت از آنان است. همگرایی مذاهب‌اسلامی ‌در احکام رژیم فقهیِ آوارگان، بسیار عالمانه و الهام‌بخش برای قانون‌گذارانِ کشورهای‌اسلامی ‌در عصر حاضر است، اما وضعیت آوارگی در جهان نشانگر فزایندگیِ بیشترین بحران فرامنطقه‌ایِ آوارگی، در همین کشورهای اسلامی‌و ناشی از عواملی است که تکفیرگری، عدم رواداری و وحدت‌ستیزی و توجیه‌گری‌های تفرقه‌افکن و جنگ‌افروز است. بنیان نظری شفقت‌ورزی، ریشه در خوانش رحمانی از اسلام دارد و احکام فقهی آن نیز اشتراکات فراوانی میان مذاهب‌اسلامی ‌داراست. این مقاله، به روش تحلیل تطبیقی، این فرضیه را پی می‌جوید که اشتراکِ فقهیِ کم‌نظیرِ مزبور، ظرفیت تقریب مذاهب اسلامی‌در جهت پاسداشت حقوق آوارگانِ ناشی از جنگ‌های اعتقادیِ دولت‌ها و گروه‌ها و نهضت‌های موسوم به اسلام‌گرا را تقویت می‌کند و در بردارنده استعداد بر ساخت «الگوی اسلامی‌حمایت از حقوق آوارگانِ جنگ‌های اعتقادی» است.