مفهوم وحدت در اندیشه سیاسی سیدجمال‌الدین اسدآبادی

سیدجمال در همه نوشته‌ها و گفته‌هایش، کوشیده محتوای مفاهیم جدید غربی را در قالب مفاهیم شرقی توضیح دهد. او مفاهیم نو را در قالب مفاهیم کهنه درانداخت و نشان داد مفاهیم بکار رفته در تفسیر واژه‌های نوین، می‌تواند ریشه در سنت برجای مانده از دوره‌های گذشته ایران و اسلام داشته باشد. سیدجمال، گمان بر آن داشت در درون مفاهیم سنتی، نیروی جاذبه و وحدت‌بخشی است که قادر است سخنگوی مفاهیم غیربومی باشد، لذا با هرگونه اندیشه‌ای که مفاهیم بومی را فاقد قابلیت انعکاس محتوای مفاهیم جدید می‌دانست، مخالف بود. سید نشان داد که مفاهیم سنتی، عقیم نیستند و قادرند با رویکردی وحدت‌بخش به پاسخ معضلات اجتماعی و سیاسی کمک نمایند. به باور او، دستگاه مفاهیم باقی مانده از سنت، می‌تواند آگاهی‌های قدیم را منتقل سازد و نیز، آگاهی‌های جدید را به سنت عرضه کند و بدین‌سان یک وحدت مفهومی در عرصه واژگان سیاسی پدید آورد که نویدبخش وحدت در عرصه‌های دیگر سیاسی اجتماعی خواهد بود.