گستره جرم اختلاس در نظام های کیفری ایران، عراق، مصر و ترکیه

جرم اختلاس در نظام کیفری ایران به عنوان یکی از مهم ترین مصادیق جرایم اقتصادی وفق تبصره ماده 36 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 از دیرباز مورد توجه قانونگذار بوده است و برای نخستین بار گستره این جرم در قانون مجازات عمومی مصوب 1304 تبیین گردیده است. در حال حاضر نیز عناصر سه گانه جرم اختلاس در ماده 5 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب1367 ذکر گردیده است. بررسی نظام کیفری کشورهای اسلامی مانند عراق، مصر و ترکیه در راستای شناسایی چالش های قانونی و پیشنهادات اصلاحی موید شباهت قابل تامل عناصر سه گانه جرم اختلاس در کشورهای اسلامی علیرغم تمایز در گستره، قلمرو و همچنین میزان مجازاتهای قانونی است. لذا در مقاله‌ حاضر، با لحاظ اهمیت و ضرورت تبیین مفهوم اختلاس با رویکرد تطبیقی و استفاده از منابع کتابخانه ای، از طریق روش تحلیلی- توصیفی، ضمن آسیب شناسی رویکرد قانونگذار به جرم اختلاس، چالش های قانونی ناشی از ابهام در جرم اختلاس شناسایی و در راستای اثبات ضرورت بازنگری در تعریف قانونی این جرم و رفع ابهامات با نیم نگاهی به نظام کیفری مصر و عراق و ترکیه پیشنهاداتی جهت اصلاحات آتی با توجه به وجود برخی شباهت ها و تفاوتها از جهت ارکان جرم و مجازاتها ارائه گردیده است.

the extent of the crime of embezzlement in the criminal systems of iran, iraq, egypt and turkey

the crime of embezzlement in iranian criminal system, as one of the most important examples of economic crimes, according to the note of article 36 of the islamic penal law approved in 1392, has been the concern of the legislator for a long time and for the first time, the extent of this crime has been explained in the general penal law approved in 1304. at present, the three elements of the crime of embezzlement are mentioned in article 5 of intensifying the punishment of bribery, embezzlement and fraud perpetrators act approved in 1367. examining the criminal system of islamic countries such as iraq, egypt and turkey in order to identify legal challenges and reform proposals confirms the remarkable similarity in the three elements of the crime of embezzlement in the islamic countries, despite the difference in the scope and territory of the said crime, as well as the amount of legal punishments. therefore, in this article, considering the importance and necessity of explaining the concept of embezzlement with a comparative approach and the use of library resources, through analytical-descriptive method, in addition to the pathology of the legislator’s approach to the crime of embezzlement, the legal challenges caused by ambiguity in the crime of embezzlement are identified and in order to prove the necessity of revising the legal definition of this crime and removing the ambiguities, with a glimpse of the criminal system of egypt, iraq and turkey and with respect to the existence of some similarities and differences in terms of the elements of crime and punishments, suggestions for future reforms have been presented.