مولفه‌های پیاده‌سازی مدیریت دانش در آموزش‌ فنی و حرفه‌ای غیررسمی ایران

هدف: مدیریت دانش یکی از ضروریات هر سازمانی جهت دستیابی به رسالت خود می باشد. پژوهش صورت گرفته به‌منظور ارائه مولفه‌های پیاده‌سازی مدیریت دانش در نهادها و سازمان‌های مجری آموزش فنی و حرفه‌ای غیررسمی در ایران تهیه شده است.روش‌شناسی: پژوهش حاضر کاربردی بوده و روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی با رویکرد کیفی و به روش‌های فراترکیب و دلفی است. در مرحله نخست از روش فراترکیب استفاده گردید که جمعاً 142 منبع مرتبط با موضوع پژوهش یافت شد و درنهایت تعداد 9 پژوهش مورد تحلیل قرار گرفت. پس از شناسایی مقوله‌ها به روش فراترکیب، با روش دلفی فازی، با ابزار پرسشنامه و نظرسنجی از خبرگان به اعتبارسنجی و ارائه شاخص‌های نهایی پرداخته شد.یافته‌ها: در این پژوهش با بررسی و دسته‌بندی و بومی‌سازی کدهای توصیفی حاصل از متون و استخراج تمام عوامل در پنج مقوله و هفت مولفه تحت عناوین 1) مقوله سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی (مولفه: استراتژی‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌ها)؛ 2) مقوله ساختار (مولفه: فرهنگ و مولفه: ساختار سازمانی و دانشی و محیط فیزیکی)؛ 3) مقوله منابع انسانی (مولفه: مدیریت عالی و مولفه: کارکنان)؛ 4) مقوله فرایند (مولفه: فرایند مدیریت دانش) و 5) مقوله زیرساخت‌ها و توانمندی فناوری اطلاعات و ارتباطات (مولفه: پایگاه‌های دانش، سامانه‌ها و قالب‌های دیجیتالی) دسته‌بندی شد. سپس با در نظر گرفتن مقوله و مولفه‌های مذکور کدها (مفاهیم) احصاء و مبتنی بر مفاهیم مذکور سوالات از خبرگان تنظیم شد. در میان 5 مقوله شناسایی‌شده، مشارکت منابع انسانی، پشتیبانی هیئت رئیسه سازمان (رئیس و معاونان) و پشتیبانی دولت (سازمان‌های اداری و استخدامی و برنامه‌وبودجه) در استقرار مدیریت دانش سازمان مهم‌ترین عوامل هستند.بحث و نتیجه‌گیری: در حال حاضر نظام مدیریت دانش در سازمان‌ها و نهادهای آموزش فنی و حرفه‌ای کشور پیاده‌سازی نشده است. لذا استقرار مدیریت دانش یک ضرورت اساسی است. توجه به مدیریت دانش در برنامه‌های کلان و عملیاتی، همسو نمودن ساختار سازمانی با اعمال مدیریت دانش، طراحی فرایندهای لازم، نهادینه سازی فرهنگ مدیریت دانش، همراه نمودن منابع انسانی به‌عنوان شاخص محوری به همراه مولفه اهتمام مدیریت عالی و هیئت‌رئیسه سازمان‌های آموزش مهارتی غیررسمی بسیار حائز اهمیت است. به‌طور معمول اغلب سازمان‌های آموزش فنی، حرفه‌ای و مهارتی غیررسمی از امکانات و زیرساخت‌هایی فناوری اشاره‌ شده در شاخص‌ها و مولفه‌های عنوان ‌شده برخوردارند؛ بنابراین ایجاد انسجام و پیوند این امکانات و زیرساخت‌ها می‌تواند استفاده از مدیریت دانش را برای مجموعه‌های مذکور فراهم نماید.اصالت و ارزش: ایده استقرار مدیریت دانش، یک ایدۀ نو برای سازمان‌های آموزش فنی و حرفه‌ای غیررسمی ایران است که برای اولین بار با استنتاج از ایده‌های دیگران و با توجه به تجربه زیسته پژوهشگر از زاویه‌های متفاوت تبیین و از تکنیک‌های متنوعی با هدفی تازه مبتنی بر نوآوری در روش‌شناختی پژوهش شامل فراترکیب و دلفی فازی و با  گذر از مرزهای روش‌شناسی معمول و با بهره‌برداری از دانش خبرگان و صاحب‌نظران و با هدف تکمیل کارهای اصیل دیگر محققان انجام شده است.

knowledge management implementation in iran’s informal technical and vocational education

purpose: this research aims to identify the key components for implementing knowledge management in institutions and organizations that offer informal technical and vocational education in iran. it is an applied research focused on achieving this goal.methodology: the research methodology involves a combination of exploratory and qualitative approaches, utilizing meta-composite and delphi methods. initial data collection was done using the meta-combination method, analyzing 142 relevant sources and narrowing down to nine studies. categories were identified through this method and validated using the fuzzy delphi method with expert input through questionnaires.findings: through text analysis, five categories and seven components were identified, including policy and planning, structure, human resources, process, and infrastructure. human resources participation, organizational leadership support, and government backing were highlighted as crucial for successful knowledge management implementation.conclusion: human resources involvement, support from organizational leaders, and government backing are essential for establishing effective knowledge management practices in organizations.value: this research introduces a novel model for knowledge management in iran’s informal technical and vocational education sector, marking a departure from conventional methodologies. by integrating metacomposition and fuzzy delphi methods, and gathering insights from experts, this research contributes to the advancement of knowledge in this field.