امنیت انرژی، نظام جهانی، و معمای امنیت مارپیچی جرویس؛ مطالعه‌ موردی: جنگ روسیه و اوکراین

تصمیم ‌گیری ‌های سیاسی و اقدام در سطح بین‌المللی با بهره‌مندی از سازوکارهای روان‌شناختی پیچیده، ادراک‌ها، و سوء ادراک‌هایی شکل می‌گیرد و پیش‌بینی خروجی اقدام‌های سیاسی و اجتماعی دشوار می‌شود. در این پژوهش، با استفاده از معمای امنیت یا مدل مارپیچی رابرت جرویس، به‌دنبال آن هستیم که دریابیم در روابط بین‌الملل و روان‌شناسی سیاسی، آیا اقدام‌های دولت در جهت افزایش امنیت خود با ایجاد سوءادراک به‌منزله‌ تهدید، به اتخاذ اقدام‌های امنیتی در دولت دیگر منجر می‌شود. چنین چرخه‌ عمل و عکس‌العملی ممکن است باعث شود تنش، تشدید آن، و پدیدآمدن منازعات متعدد میان طرفین بروز یابد. نقش انرژی‌ به ‌مثابه‌ یکی از محرک‌های اصلی اقتصاد، جامعه، و روابط متقابل آن با امنیت ملی کشورها و مسائل ژئوپلیتیکی‌ موجب می‌شود تا دولت‌ها به امنیت انرژی، به‌عنوان یکی از صورت‌های گوناگون امنیت، توجه ویژه‌ای داشته باشند. در این پژوهش تلاش شده است چگونگی پیوند میان مقوله‌ امنیت انرژی با معمای امنیت، به‌خصوص با توجه به تنظیم‌کننده‌های معمای امنیت از منظر جرویس (عوامل فیزیکی‌‌‌مادی و عوامل روان‌شناسی‌‌ادراکی)، با هدف کشورشناسی و مطالعه‌ موردی روسیه و اوکراین بررسی شود. در راستای عوامل فیزیکی‌‌مادی معمای امنیت، نقش انرژی و سیستم‌های انرژی در جایی بررسی شده است که در معرض تهدیدهای امنیتی قرار می‌گیرد یا خود عامل ایجاد ناامنی است. همچنین، در زمینه‌ عوامل روان‌شناسی‌‌‌ادراکی، ظرفیت‌های امنیت انرژی در ایجاد سوءادراک و منشاهای گوناگون آن بررسی شده است. در نهایت نیز با مفهوم‌سازی «معمای امنیت انرژی مارپیچی»، زمینه‌های همکاری در سایه‌ معمای امنیت و چالش ‌های امنیت انرژی واکاوی شده است.