تاثیر سوگیری اخلاقی مدیران بر واگرایی رفتار سرمایه‌گذاران با تاکید بر نقش تعدیلی قابلیت مقایسه و خوانایی گزارش‌های مالی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر سوگیری نامطلوب اخلاقی مدیران بر واگرایی رفتار سرمایه گذاران و همچنین نقش میانجی قابلیت مقایسه اطلاعات مالی و خوانایی گزارشگری مالی در کاهش یا افزایش رابطه بین سوگیری نامطلوب اخلاقی مدیران و واگرایی عقاید سرمایه گذاران بود. روش: پژوهش حاضر از نوع همبستگی علّی بوده و جامعه آماری آن شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که با استفاده از حذف سیستماتیک، 134 شرکت در دوره زمانی سال‌های 1392 الی 1401 به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب و موردبررسی قرار گرفته است. برای محاسبه واگرایی رفتار سرمایه‌گذاران به تبعیت از پژوهش سیلویا و سرکوئرا (2021) و صالحی و همکاران (1402) از شاخص حجم معاملات غیرمنتظره استفاده شده و سوگیری اخلاقی با دو عامل بی‌صداقتی (هموارسازی سود) و خطاکاری مدیریت (تقلب در صورت‌های مالی) موردسنجش قرارگرفته است. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد هموارسازی سود و تقلب در صورت های مالی، رابطهمستقیم و معناداری با واگرایی رفتار سرمایه گذاران دارد. همچنین قابلیت مقایسه صورت های مالی رابطه مثبت میان بی صداقتی مدیریت با هموارسازی سود بر واگرایی رفتار سرمایه گذاران درباره تعیین رقم صحیح ارزش ذاتی سهام حین اخذ تصمیم سرمایه گذاری را تعدیل می کند. و خوانایی صورت های مالی رابطه مثبت میان نادرستی و خطاکار بودن مدیریت با گزارشگری مالی متقلبانه بر واگرایی رفتار سرمایه گذاران درباره تعیین رقم صحیح ارزش ذاتی سهام حین اخذ تصمیم سرمایه گذاری را تعدیل می کند. نتیجه گیری: هرگونه عدم شفافیت در اطلاعات میتواند تصمیم گیری سهامداران و تحلیل گران در بازار سرمایه را با اختلال روبرو سازد و منجربه واگرایی عقاید بین سرمایه گذاران شود. همچنین قابلیت مقایسه صورت های مالی میتواند تاثیر هموارسازی سود را بر واگرایی عقاید سرمایه گذاران کاهش دهد. همچنین خوانایی اطلاعات گزارش های مالی رابطه بین تقلب و واگرایی عقاید سرمایه گذاران را تعدیل می نماید.

the impact of managers' moral bias on the divergence of investors' behavior: emphasizing the moderating role of comparability and readability in financial reports

purpose: the objective of this study was to investigate the impact of managers' adverse moral bias on the divergence of investor behavior. additionally, it examined the mediating roles of the comparability of financial information and the readability of financial reporting in either mitigating or exacerbating the relationship between managers' adverse moral bias and the divergence of investor opinions. method: the present study is a causal correlation study, and its statistical population consists of companies listed on the tehran stock exchange. a total of 134 companies were selected as the research sample through systematic exclusion from 2013 to 2014 and were subsequently examined. to calculate the divergence in investor behavior, we utilized the unexpected trading volume index, following the research conducted by silvia and cerqueira (2021) and salehi et al. (2023). moral bias was assessed using two factors: dishonesty, represented by earnings smoothing, and management error, indicated by fraud in financial statements. findings: the findings from testing the research hypotheses indicate that earnings smoothing and fraud in financial statements have a direct and significant relationship with the divergence of investor behavior. additionally, the comparability of financial statements influences the positive relationship between management dishonesty and earnings smoothing, affecting how investors perceive the intrinsic value of stocks when making investment decisions. the readability of financial statements also moderates the positive relationship between management inaccuracies and errors in fraudulent financial reporting, influencing how investors assess the intrinsic value of stocks when making investment decisions. conclusion: a lack of transparency in information can hinder the decision-making processes of shareholders and analysts in the capital market, leading to divergent opinions among investors. additionally, the comparability of financial statements can mitigate the impact of earnings smoothing on the divergence of investors' opinions. additionally, the readability of financial report information moderates the relationship between fraud and the divergence of investors' opinions.