ایفای مسئولیت اجتماعی و نحوه گزارشگری آن در بانک‌های کشور

مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی به واسطه اختیاری بودن گزارشگری آن و نبود استاندارد واحد و عدم استفاده از خدمات اطمینان‌بخش حسابرسی در جهت تایید گزارشات اجتماعی و زیست محیطی دچار رفتار سلیقه‌ای در بین بانک‌های ایرانی شده است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی این نقیصه از دو بُعد شناسایی مولفه‌های مهم در مسئولیت اجتماعی و نحوه گزارشگری آن در بین بانک‌های ایرانی است. تحقیق پیش‌رو با تکیه بر تکنیک تحلیل محتوا بوده، و داده‌ها با مطالعه کتابخانه‌ای، و نیز از طریق مصاحبه الکترونیکی (ایمیل) و یا حضوری، با استفاده از پرسشنامه باز گردآوری شده‌اند. نتایج نشان داد که مقوله‌های محوری مرتبط با ایفای مسئولیت اجتماعی بانک‌ها عبارتند از ایفای مسئولیت اجتماعی از طریق عملیات تجاری بانک‌ها، ایفای مسئولیت اجتماعی از طریق توجه خاص به مسائل اجتماعی و ایفای مسئولیت اجتماعی از طریق توجه خاص به مسائل زیست محیطی. همچنین مقوله‌های محوری مرتبط با گزارشگری مسئولیت اجتماعی بانک‌ها عبارتند از: ارائه گزارش مسئولیت اجتماعی تحقق یافته بانک‌ها- خدمات اطمینان‌بخش و نظارتی از گزارش‌های مسئولیت اجتماعی بانک‌ها-، اصلاح فرایندهای منتج به پاسخ‌گویی و شفافیت در بانک‌ها و حفظ ارزش‌های اخلاقی. همچنین نتایج نشان‌دهنده اهمیت ویژه‌ای است که ایفای مسئولیت، همزمان با عملیات تجاری بانک‌ها می‌تواند داشته باشد و بکارگیری این شیوه منجر به کاهش هزینه‌های اقتصادی آن برای بانک‌ها می‌شود. در خصوص گزارشگری مسئولیت اجتماعی نیز می‌توان به استفاده موثر بانک‌ها از ظرفیت‌های فیزیکی موجود در محل شعب با تحمل کم‌ترین هزینه اقتصادی برای انعکاس فعالیت‌های اجتماعی، زیست محیطی و نیاز به ایجاد نهادهای نظارتی لازم جهت اطمینان از اجرای مسئولیت اجتماعی اشاره کرد.

performing social responsibility andits reporting method in the iranian banks

social and environmental responsibility is inflicted with arbitrary behavior in the iranian banks because reporting them is optional and there is not a single standard to reassure accountancy services and confirm those reports. the present research relies on content analysis, and the data is collected by library study, electronic (email) or face-to-face interviews. the results showed that pivot categories related to the social responsibility of banks include performing social responsibility through their business transactions as well as special attention to social and environmental issues. moreover, pivot categories related to reporting the social responsibility of banks involve reporting their undertaken social responsibility, reassuring and supervisory services referring to their reports, reforming accountability and transparency procedures, and maintaining moral values. the results indicate the significant importance of performing the banks' responsibility simultaneously with their business transactions and that using these methods can decrease their economic costs. as for reporting social responsibility of the banks, we refer to their effective use of physical facilities available in their branches with the least economic cost to reflect their social and environmental activities as well as the need for the establishment of supervisory institutions to ensure the performance of the social responsibilities.