تزیینات و کتیبه‌های ضریح مطهر حضرت علی علیه ‌السلام

ساختار ضریح به‌سبب احترام به فرد مدفون‌شده و آسان‌شدن زیارت بر روی قبر در شکل‌های مختلفی ساخته و گذارده می‌شود. از نمونه‌های عالی هنر ضریح‌سازی می‌توان ضریح‌ امام علی (علیه السلام)، را نام برد که به‌وسیله‌ هندیان انجام پذیرفته‌است. در این پژوهش، ضمن بررسی تاریخ و چگونگی شکل‌گیری ضریح امام علی (علیه السلام)، در طول تاریخ، به معرفی ساختار و تزئینات آن پرداخته شده‌است. بنابراین، برآنیم به این پرسش پاسخ دهیم که ساختار ضریح و تزئینات به‌کاررفته در آن چیست و محتوای کتیبه‌ها از منظر فقه شیعی چیست؟ روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی بوده و شیوه‌ گردآوری داده‌ها به‌صورت اسنادی و مشاهدات میدانی است. یافته‌ها بیانگر آن است که هنرمندان در ابراز اندیشه و عقیده خود، از عناصر شیعی و علاقه به خاندان پیامبر (ص) و ائمه اطهار (علیهم‌ السلام) بهره گرفته‌اند. افزون بر این، موضوع‌هایی مانند آیه‌های قرآنی، اسماء الهی، احادیث و روایات قدسی و نبوی، شهادتین شیعه و حتی اشعار و ابیات ادبی در وصف و رثای ائمه اطهار (علیهم ‌السلام) را بر روی ضریح‌ می‌نگاشتند. کتیبه‌های ضریح امام علی (علیه ‌السلام)، برگرفته از آیه‌ها و مضمون‌هایی است که در وصف، مقام و ویژگی‌ حضرت آورده شده و عمدتاً با سه خط خوشنویسی فارسی-عربی ثلث، نستعلیق و کوفی به نگارش درآمده‌اند. مضمون کلی آن‌ها به‌درستی بیانگر حضور کلام وحیانی خداوند، مقام و منزلت شخص متوفی و تفکر ولایت‌مدارانه در آیین اسلام است. همچنین، بیشترین تزئینات انجام‌‌شده بر روی سطوح ضریح امام علی (علیه ‌السلام) تزئینات اسلیمی و ختایی بوده‌است.

the decorations and inscriptions of the holy zarih of imam ali (peace be upon him)

zarih is a structure placed on the tombstone of prophets, imams, and imamzadehs to show respect for the buried holy figures and facilitate pilgrimage. from the time of the martyrdom of the imams until today, wooden and metal boxes have been placed on the graves of imams, but over time, these wooden structures became known as grave boxes, and metal and lattice structures were placed around these wooden boxes, which are now called zarih. these lattice structures were initially plain and devoid of inscriptions and decorations, but gradually evolved from simple metal lattices into enduring works of metalwork art. imam ali (peace be upon him) was martyred in the year 40 a.h. and was secretly buried according to his will. some have stated that the current tomb of imam ali (pbuh) includes multiple arches and porticoes that belong to both ancient and modern structures, although they are similar in terms of period and style. some believe that the older structure may be from the time of the first safavid king (shah abbas the first), while the new structure may be attributed to shah safi, another safavid king. the exact date of the first zarih placed on the blessed tomb of imam ali is unknown, but it is clear that it goes back to before the year (1073 a.h.). in the year (1211 a.h.), sultan mohammad shah qajar replaced the old zarih with a new one. after that, abbas qoli khan donated a new zarih to the shrine of imam ali (pbuh) in 1262 a.h., on which verses of the quran, the names of the imams, and persian poetry were inscribed. the next zarih was made of silver, presented as a gift by seyyed mohammad shirazi, and installed in 1361 a.h. the current zarih, one of the most magnificent zarih structures, was gifted to the shrine by the leader of the indian bohra community, seyyed tahir saifuddin. it took five years to construct this zarih. it is said that 100 kilograms of silver and 552 kilograms of gold were used in its construction.