بازنمایی زن و ابزار موسیقایی در دورۀ قاجار بر مبنای خوانش فمینیستی؛ مطالعه موردی سه اثر از ابوالقاسم

پژوهش پیش‌ رو، خوانشی فمینیستی از چگونگی بازنمایی زنان به‌ همراه ابزارهای موسیقی در سه اثر از ابوالقاسم، نقاشِ دورۀ قاجار است. هدف از این پژوهش، کشف معانی جنسیتی نهفته در نقاشی‌ها به‌منظور تاملی بر جایگاه زنان در این آثار و چگونگی بازتاب آن‌ها در نقاشی‌ها است. به‌منظور دست‌یابی به این مهم، نگارندگان از آثار مکتوب در کنار خوانش تصاویر بهره برده‏اند تا کاستی‌های اطلاعاتی را جبران کند. پرسش اصلی پژوهش پیرامون جایگاه زن و چگونگی برخورد با او به‌عنوان موضوع نقاشی این‌گونه مطرح شده‌است: چگونه با مطالعه نقاشی‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که زنان در این نقاشی‌ها دقیقاً چه جایگاه و نقشی پذیرفته‌اند؟ بر مبنای اطلاعات به‌دست‌آمده و تحلیل داده‌ها، باید پذیرفت این نقش هر چه باشد تصویری بازنمایانه از یک زن هنرمند موسیقی‌دان نیست. فرضیه پژوهش از این قرار است که زن قاجاری به‌عنوان ابژه جنسی و یا نهایتاً هنرمندی در سطحی فرودست به همراه سازها و عناصر تقویت‌کنندۀ آن نگاه جنسی به تصویر درآمده‌است. از آن‌جا که اغلب سفارش‌دهنگان این نقاشی‌ها و نقاش‌های شناخته‌شده همگی مرد هستند، زن موسیقی‌دان به‌مثابه موضوع اثر و زن موسیقی‌دان به مثابه هنرمندِ درون اثر با رویکرد نقد فمینیستی بررسی شده‌است. خوانش فمینیستی مولفه‌های نقاشی‌ها از جمله مخاطب، محیط اجرا، نوع سازها، بدن (پوشش و آرایش زن موسیقی‌دان) و همچنین بررسی عناصر غیر موسیقایی فرضیه پژوهش را اثبات می‌کند. پژوهش از جنبه‌ هدف، بنیادی و از نظر روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی است.

the representation of women and musical instruments in the qajar period based on feminist reading; the case study of three works by abu al-qasim

a this research is based on feminist criticism ofthe representation of women along with musicalinstruments in three works by abu al-qasim, thepainter. he was an iranian painter in the qajar periodand one of the leaders of the style of courtportraiture, who mostly depicted women the musicianand dancer of the court of fath ali shah qajar.the reason for choosing the feminism approachis to study and analyse how women discriminatedin the text of the work and in general at the levelof societies. in this approach feminist criticism is asuitable method for gender-oriented studies and especiallyfor investigating the position of women inthe works of art. here the aim of writers is to discovergender meanings hidden in paintings in orderto reflect on the position of women in these worksand how they are reflected in the paintings. because,most of the patrons and painters of these paintingswere men, musician women has been studied as thesubject of the work and the female musician as theartist within the text of the paintings. the main researchquestion about the position of women andhow the painter or the audience of the paintingsdeals with them as the subject of the paintings isstated as follows: what is the role and function ofthe women who are represented in these examples?are these women depicted and known as artists andmusicians? if so, why there is no name and addressof them as artists available? in contrast to if this isnot the case, how can you come to a conclusion bystudying the paintings, what exactly is the positionand role of women in these works? it should be acceptedthat whatever this possible role is, it is not arepresentative image of a female as an artist-musician.in order to prove such an idea, the authorshave used written sources (historical approach) inaddition to reading the images to compensate theinformation shortcomings.