تحلیل تزیینات معماری عمارت مسعودیه در تهرانِ عصرِ قاجار

باغ عمارت مسعودیه، از مجموعه بناهای تاریخی دوره‌ قاجار به دستور مسعود میرزاظل السلطان، به سَرکاری رضاقلی خان سِراج‌المُک، در میدان بهارستان تهران بنا شده و از تزییناتی همچون آجرکاری، گچ بُری، مقرنس کاری، کاشی کاری، آینه کاری، حجاری، تزیینات چوبی، فلزی و نقاشی دیواری بهره برده‌است. پژوهش حاضر با هدف چیستی فرم و نقش در آرایه های معماری به‌کاررفته در مجموعه و شناخت عوامل موثر بر شکل گیری آن، در پی پاسخی مناسب برای این پرسش است که فرم و نقش در آرایه های معماری به کاررفته در مجموعه‌ تاریخی باغ عمارت مسعودیه در تهرانِ دوره‌ قاجار چیست؟ و عوامل موثر بر شکل گیری آن کدام است؟ رویکرد کلی در پژوهش حاضر، کیفی و به‌لحاظ هدف،کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی تحلیلی و تاریخی بوده‌است. در تحلیل از رویکرد آیکنولوژی بهره برده و شیوه‌ گردآوری اطلاعات اسنادی، کتابخانه ای و میدانی است. یافته‌ها بیان گر آن است که بیشترین تزیینات مجموعه حجاری،گچ بری،کاشی کاری، آجرکاری و تزیینات چوبی بوده و تزیینات مقرنس‌کاری، آینه کاری، فلزکاری و نقاشی دیواری نیز به‌ترتیب سهم کمتری در تزیین بناهای مجموعه را دارند. در تزیینات بنا های مجموعه، افزون بر الگوهای نئوکلاسیک اروپایی، از الگوهای اسلامی و همچنین برخی نقش‌مایه های ایران باستان استفاده شده‌است.

architectural decoration analysis of masoudieh masoudieh mansion in tehran during qajar dynasty

the qajar dynasty is very important in the architectural art history, because in this period, western architectural techniques entered the architectural styles and decorations with their numerous features for the first time. the obvious manifestations of this, are the changes in tehran’s garden houses styles, which have different architectural styles and spaces, despite belonging to the same historical period. masoudieh garden house is a historical mansion which is in a better condition than other garden houses, and contains more comprehensive historical documents. masoudieh garden was built in baharestan square (tehran), by mass’oud mirza zell e soltan’s order, and is decorated with brickwork, plasterwork, tiling, mirror work, sculpture, decorations. the research’s aim is to answer the question: what is the form and pattern used in the historical architectural decorates of masoudieh mansion in tehran and what are the influential factors in its formation? the general approach in this research is qualitative, is applied in terms of purpose, and descriptive analytical and historical based on nature, which used the iconology approach in the analysis, and the documentary collecting method was library and field information. in the analysis of the architectural decorations in masoudiehmasoudieh mansion, three important principles have been examined: the influence of farang on qajar art, nationalism, and iranian islamic national arts. the indicators’ influential level on formation and performance of each decoration is expressed. the architectural decorations used in the old buildings are often combined with western designs and motifs that are inspired by nature and combined with iranian islamic techniques. in the tiling decorations of the mentioned group, traditional motifs (slimi motifs and khatai flowers and leaves) can be seen, which are often combined with western motifs used in form of decorative unit frames or above the windows in the building’s basements.