تحلیل کنش‌های گفتاری رهبران چین در بحران هسته‎ای جمهوری اسلامی ایران

مذاکرات هسته‌‎ای جمهوری اسلامی ایران بعد از انقلاب اسلامی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل سیاست خارجی ایران تبدیل‌شده است. بر این اساس، شناخت راهبردهای هریک از کشورهای حاضر در مذاکرات هسته‌ای یاری‌دهنده تصمیم‎گیرندگان ایران برای پیگیری منافع ملی در مذاکرات هسته‌ای یا دیگر موارد مشابه در سیاست خارجی ایران است. یکی از کشورهای میانجی بین‌المللی که در مذاکرات هسته‌ای با ایران از سال 2006 حضورداشته است و به نظر می‌رسد همسویی بیشتری نسبت به سایر کشورها، با ایران دارد کشور چین است. هرچند چین از سال 1385 وارد فرایند مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب شد اما رفتار متناقض این کشور در قبال ایران هسته‌ای، همواره منطق این کشور را در قبال برنامه‌ هسته‌ای ایران مبهم ساخته است؛ پرسش اصلی این پژوهش ناظر بر این مسئله است که رویکرد رسمی دولت جمهوری خلق چین در قبال برنامه هسته‌ای ایران طی مذاکرات موسوم به 5+1 با ایران چگونه صورت‌بندی شده است؟ یافته‌های پژوهش بر اساس آموزه‌های مبتنی بر کنش‌گفتار در نظریه مکتب کپنهاگ نشان می‌دهد راهبرد جمهوری خلق چین در قبال برنامه هسته‌ای ایران در گفتمان خیزش صلح‌آمیز این کشور مستتر است و حفظ و گسترش منافع سیاسی، امنیتی و تجاری چین در نظام بین‌المللی موجب شده است که رهبران این کشور جهت‌گیری دوگانه اما قابل پیش‌بینی را در قبال برنامه هسته‌ای ایران داشته باشند. پژوهش همچنین نشان داده است با وجود برخی تلاش‌های چین برای امنیت‌زدایی از پرونده هسته‌ای ایران اما کنش گفتارهای مبتنی بر امنیتی‌سازی در قبال برنامه هسته‌ای ایران برتری محسوسی دارد.  این پژوهش برای آزمون فرضیه از روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی و ارزیابی کنش‌گفتاری امنیتی اظهارات مذاکره‌کنندگان ارشد چینی که در منابع خبری و یا خاطرات مذاکره‌کنندگان منتشر شد، استفاده کرده است.

speech acts by chinese leaders in iran nuclear crisis

the nuclear negotiations of the islamic republic of iran following the islamic revolution have become one of the most significant aspects of iran’s foreign policy. consequently, an understanding of the strategies employed by the various countries involved in these negotiations is of great importance to iran’s decision-makers, enabling them to pursue national interests in nuclear negotiations and other comparable cases within iran’s foreign policy. china has been an international mediator in the nuclear negotiations with iran since 2006. despite its involvement in the nuclear negotiations between iran and the west, china’s contradictory stance towards iran’s nuclear programme has rendered the rationale behind this country’s actions opaque. the principal aim of this research is to examine the manner in which the official stance of the people’s republic of china towards iran’s nuclear programme was formulated during the so-called 5+1 negotiations with iran. the findings of the study, which was based on copenhagen school theory, indicate that despite china’s efforts to de-securitise iran’s nuclear programme, the &speeches acts& of beijing’s leaders were predicated on the securitisation of iran’s nuclear activities. in order to test this hypothesis, this research employed a qualitative content analysis methodology and evaluated the speech acts of statements made by senior chinese negotiators.