تحلیل توزیع فضایی زنجیره ارزش محصول انجیر (مورد مطالعه: نواحی روستایی بخش کوهمره، شهرستان کوهچنار، استان فارس)

از رویکردهای نوین در زمینه توسعه کشاورزی، توجه به زنجیره ارزش محصولات کشاورزی می‌باشد. تا کنون مطالعات چندانی در داخل کشور و بویژه استان فارس، در خصوص زنجیره ارزش محصول انجیر صورت نگرفته است. لذا هدف پژوهش حاضر، تحلیل توزیع فضایی حلقه‌های مختلف زنجیره ارزش محصول انجیر در سطح روستاهای بخش کوهمره و تحلیل فضایی جایگاه نواحی روستایی در زنجیره ارزش محصول انجیر می‌باشد. این مطالعه دارای جهت‌گیری کاربردی و از نظر هدف، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. روش گردآوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) انجام گرفته است. روایی پژوهش بر اساس نظرات خبرگان و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. جامعه آماری پژوهش، شامل 934 بهره‌بردار محصول انجیر در روستاهای بخش کوهمره بوده است که با استفاده فرمول کوکران تعداد 270 بهره‌بردار به عنوان نمونه تعیین شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری t تک نمونه‌ای، آنووا و دانکن در محیط نرم‌افزاری spss و برای تهیه نقشه از نرم‌افزار arcmap استفاده شد. نتایج نشان داد حلقه‌های تامین و تولید دارای وضعیت مناسب و حلقه‌های فرآوری و نگهداری، بازاریابی و فروش و مصرف از وضعیت نامناسبی برخوردار هستند. به لحاظ توزیع فضایی محدوده‌های شمال‌شرقی، شرقی و جنوب‌شرقی، با توجه به موقعیت طبیعی کوهستانی و شرایط اقلیمی دارای وضعیت مناسبی برای فعالیت‌های باغداری از جمله محصول انجیر می‌باشد. محدوده‌های شمالی و مرکزی با توجه به موقعیت پایکوهی، علاوه بر فعالیت باغداری، زمینه را برای فعالیت‌های زراعی نیز به وجود آورده است. محدوده‌های غربی و جنوب‌غربی به دلیل دشتی بودن، فعالیت‌های زراعی و کشت صیفی‌جات نسبت به فعالیت‌های باغداری بیشتر توسعه پیدا کرده است. نتایج نشان دهنده حضور فعال روستاییان در حلقه‌های تامین و تولید و عدم حضور در حلقه‌های فرآوری و نگهداری، بازاریابی و فروش و حضور نیمه‌فعال در حلقه مصرف می‌باشد.

spatial distribution analysis of fig product value chain(study case: rural areas of kohmareh district, kohchenar city, fars province)

one of the new approaches in agricultural development is to pay attention to the value chain of agricultural products. the aim of the current research is to analyze the spatial distribution of different links of the fig product value chain at the level of the villages of kohmereh district and to analyze the position of rural areas in the fig product value chain. this study has a practical orientation and in terms of purpose, descriptive-analytical. the method of data collection was done in the library and field (questionnaire). the validity of the research was confirmed based on the opinions of experts and its reliability was confirmed by calculating cronbach’s alpha coefficient. the statistical population of the research included 934 fig producers in the villages of kohmereh district, and 270 farmers were determined as a sample using cochran’s formula. to analyze the data, one-sample t, anova and duncan tests were used in the spss software environment, and arcmap software was used to prepare the map. the results showed that the supply and production circles are in a good condition, while the processing, maintenance, marketing and sales and consumption circles are in a bad condition. in terms of spatial distribution, the northeastern, eastern and southeastern regions are suitable for fig gardening due to natural and climatic conditions. also, the villagers are active in the supply and production circles and are absent in the processing and marketing circles and are semi-active in the consumption circle.