ارزیابی تاثیر پارامترهای اقلیم، اکولوژی و زیست‌محیطی بر زیست‌پذیری شهری (محدوده مورد مطالعه: مناطق 10 گانه کلانشهر تبریز)

در طول تاریخ شهرها مهم‌ترین آثاری هستند که به دست بشر ساخته شده و در طول حیاتشان تغییرات زیادی را به خود دیده‌اند؛ به طوری‌که امروزه بیشتر جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند. این روند رو به رشد جمعیت شهری مسائل و مشکلاتی را در شهرها به وجود آورده است. در میان رویکردهای مختلفی که برای رهایی شهرها از مشکلات ارائه شده، زیست‌پذیری به عنوان مهم‌ترین رویکرد می‌باشد که ضرورت پرداختن به آن افزایش یافته است. عواملی نیز مانند آلودگی زیست‌محیطی، تغییرات اقلیمی و کمبود منابع اکولوژیکی به نوعی بر زیست‌پذیری شهری تاثیر می‌گذارد که توجه به اثرات متقابل آن‌ها به یکدیگر ضروری می‌باشد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی تاثیر پارامترهای زیست‌محیطی، اقلیم و اکولوژی بر زیست‌پذیری شهری مناطق ده‌گانه کلان‌شهر تبریز می‌باشد. روش پژوهش با توجه به موضوع تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر نوع هدف کاربردی می‌باشد. داده‌های مورد استفاده نیز از طرح جامع شهر تبریز، بلوک‌های آماری شهرستان تبریز، اطلاعات ایستگاه‌های پایش کیفیت هوای کلان‌شهر تبریز، پروداکت‌های terraclimate و داده‌های سایت osm جمع‌آوری شده و سپس داده‌ها و اطلاعات بعد از عضویت‌دهی و نرمال‌سازی با استفاده از تحلیل‌های رگرسیون وزنی جغرافیایی (gwr) و رگرسیون وزنی جغرافیایی اصلاح شده (mgwr) جهت بررسی و کشف رابطه مکانی بین متغیر وابسته (زیست‌پذیری) و متغیرهای مستقل (زیست‌محیطی، اکولوژی و اقلیم) در نرم‌افزار mgwr و نرم‌افزار arcgis 10.8.2 تحلیل گردیده است. نتایج حاصل از تحلیل‌ها نشان داد که تاثیر این پارامترها بر مناطقی که از وضعیت زیست‌پذیری مناسبی برخوردار نیستند و بیشتر از سایر مناطق است و همچنین پارامتر اقلیم با مقدار r2 - 0/5 بیشترین تاثیر را در بین پارامترها بر زیست‌پذیری شهری کلان‌شهر تبریز دارد.

evaluation of the impact of climate, ecology and environmental parameters on urban livability (study area: 10 areas of tabriz metropolis)

throughout history, cities are the most important works made by humans and have seen many changes during their lifetime. today, most of the world’s population lives in cities. this growing trend of urban population has created problems in cities. among the various approaches that have been proposed to free cities from problems, livability is the most important approach that has increased the need to address it. factors such as environmental pollution, climate changes, and lack of ecological resources somehow affect urban livability, and it is necessary to pay attention to their mutual effects. the main purpose of this research is to evaluate the impact of environmental parameters, climate and ecology on the urban livability of ten areas of tabriz metropolis. according to the research topic, the research method is descriptive-analytical and with practical purpose. the data used are also collected from the comprehensive plan of tabriz city, statistical blocks of tabriz city, and information of air quality monitoring stations of tabriz metropolis, terraclimate products and osm site data. then the data and information after membership and normalization using geographic weighted regression (gwr) and modified geographic weighted regression (mgwr) analyzes to investigate and discover the spatial relationship between the dependent variable (sustainability) and independent variables (environment, ecology and climate) has been analyzed in mgwr software and arcgis 10.8.2 software. the results of the analysis showed that the impact of these parameters on the areas that are not suitable for livability is more than other areas. the climate parameter with the value of r2 - 0.5 has the greatest impact among the parameters on the urban livability of tabriz metropolis.