مطالعه مقایسه ای و تحلیلی معادن زغال سنگ حوزه البرز از دیدگاه ژئوشیمیایی، کانی شناختی و محیط تشکیل

حوزه زغال سنگ البرز در شمال ایران دربرگیرنده تعداد زیادی معادن فعال و اندیس های زغالی می باشد که در بخش های البرز شرقی، مرکزی و غربی شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفته اند. در این مطالعه داده ها و اطلاعات موجود و منتشر شده در خصوص 5 معدن زغالی از بخش های مختلف البرز گردآوری و مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفته است. این معادن عبارتند از: معدن غزنوی-البرز شرقی، معدن قشلاق-البرز شرقی، معدن اولنگ-البرز شرقی ، معدن کارمزد-البرز مرکزی، لوشان-البرز غربی. واحد سنگی دربرگیرنده این معادن سازند شمشک (ژوراسیک میانی) می باشد. سازند شمشک شامل سنگ های ماسه سنگ، سیلت، شیل، سنگ رس، آهک، لایه-های مارنی، دولومیتی، کنگلومرا، آرژیلیت، شیل ها و لایه های زغال دار به سن تریاس پسین-ژوراسیک میانی می باشد. زغال‌سنگ‌های حوزه البرز از نوع قیری بوده و تحت غالب ماسرال‌های گروه ویترینیتی و دارای نسبت‌های نسبتاً کمی اکسینیت و فوزینیت هستند. کانی های شناسایی شده در همراهی با زغال سنگ های البرز شامل کانی های رسی (کائولینیت و مونت موریلونیت)، ژاروسیت (ناتروژاروسیت)، کروندوم، میکروکلین، ایلیت، پلاژیوکلاز، روتیل و برلینیت، آلبیت، مسکوویت هستند. همچنین بیشترین حضور کانی-های کلسیت و دولومیت مربوط به خاکستر تهیه شده از زغال سنگ ها می باشد. همچنین عناصر نادر خاکی این معادن شامل 'v-rb' و عناصر 'y، u، th، w، mo، zr، ce، nb، ba و sr' می باشند. مقایسه تمرکز عناصر کمیاب و نادر در زغال سنگ های ایران نشان می دهد که میانگین این عناصر به مراتب بالاتر از زغال سنگ های چین، آمریکا، اغلب زغال سنگ های جهان و میزان کلارک است. لایه های زغال سنگ معادن البرز به دلیل به هم ریختگی و تکتونیزه شدن کیفیت نسبتاً پایینی دارند و در معرض چندین فاز تغییر شکل کوه زایی قرار گرفته اند.

comparative and analytical study of alborz coal mines from the geochemical, mineralogical and formation environment perspectives.

the alborz coal field in northern iran includes a large number of active mines and coal deposits that have been identified and studied in the eastern, central and western parts of alborz. in this study, available and published data and information about 5 coal mines from different parts of alborz have been collected and analyzed and compared. these mines are: ghaznavi mine-alborz east, qeshlaq mine-east alborz, olang mine-east alborz, karamzd mine-alborz central, lushan-alborz west. the rock unit that includes these mines is the shamshak formation (middle jurassic). the shamshak formation includes sandstone, silt, shale, clay, limestone, marl, dolomite, conglomerate, argillite, shales and coal layers of late triassic-middle jurassic age. alborz basin coals are of bituminous type and are dominated by macerals of vitrinite group and have relatively small ratios of oxinite and fusinite. minerals identified along with alborz coal include clay minerals (kaolinite and montmorillonite), jarosite (natrojarosite), corundum, microcline, illite, plagioclase, rutile and berlinite, albite, muscovite. also, the highest presence of calcite and dolomite minerals is related to ash prepared from coals. the comparison of the concentration of rare and rare elements in iranian coals shows that the average of these elements is much higher than the coals of china, america, most coals of the world and clark's rate. the coal layers of alborz mines are of relatively low quality due to confusion and tectonization and have been exposed to several phases of orogenic deformation.