برساخت متنی زنانگی در نخستین نشریات زنان ایران

زنان از آغاز فرآیند مدرنیته در ایران یعنی بازۀ تاریخی جنبش مشروطه تا پایان پهلوی اول که از آن باعنوان نقطۀ پیدایی مسئلۀ زنانگی و هویت جنسیتی زن در ایران یاد می‎شود با ایدئولوژی های گوناگونی از زنانگی روبرو بوده اند. زبان، به‌ویژه تحلیل گفتمان، ابزاری برای بررسی چیستی این ایدئولوژی‌ها یا گفتمان‌ها و چگونگی تداوم آن ها فراهم می‌کند. یکی از منابع غنی زبانی که ایدئولوژی های زنانگی را رمزگذاری و تداوم می بخشد، نشریات زنان است چنانکه می توان گفت تاریخ نشریات ارتباط تنگاتنگی با تاریخ بازنمایی ها و گفتمان های زنانگی مدرن دارد. پژوهش حاضر بر پایۀ رویکرد تحلیل گفتمان در چارچوب نظریۀ جیمز پل جی به بررسی برساخت متنی زنانگی در نخستین نشریات زنان ایران می پردازد که در فاصلۀ سال های 1289 تا 1320 انتشار یافته اند. بر اساس نتایج پژوهش، این نشریات با برساخت ایدئولوژی های گوناگونی از زنانگی همچون «زنانگی مردسالار»، «زنانگی برابری خواه»، «زنانگی قدرتمند»، «زنانگی ملی گرا» و «زنانگی تنانه» مجموعه ای ازگفتمان ها یا هویت های رقیب و بالقوه متناقض را دربارۀ چیستی زن ایده آل پیش رو می نهند. تجزیه و تحلیل واژگان، انتخاب های استعاری و ساختارهای بلاغی نشان می دهد که چگونه زبان نشریات در پیوستاری تاریخی زنانگی را در طیف گفتمانی گسترده ای از بازتولید مردسالاری تا برساخت پسافمینستی زن ایده آل قرار می دهد که بر اساس آن استفاده از بدن زنان و حتی جذابیت جنسی زنان منبعی غنی برای هویت بخشی و توانمندسازی زنان قلمداد می شود.

textual construction of femininity in the first iranian women's magazines

from the beginning of the process of modernity in iran, i.e. the historical period of the constitutional movement, to the end of the first pahlavi, which is referred to as the starting point of the issue of femininity and female gender identity in iran, women have faced various ideologies of femininity. language, especially discourse analysis, provides a tool to examine what these ideologies or discourses are and how they persist. one of the rich sources of language that encodes and perpetuates the ideologies of femininity is women s periodicals, as it can be said that the history of periodicals is closely related to the history of representations and discourses of modern femininity. based on the discourse analysis approach in the framework of james paul jay s theory, the present research examines the textual construction of femininity in the first iranian women s publications that were published between 1919 and 1941. based on the research results of these publications, by constructing various ideologies of femininity such as patriarchal femininity , egalitarian femininity , empowering femininity , nationalist femininity and sexual femininity , a series of discourses or they put forward competing and potentially contradictory identities about what the ideal woman is. the analysis of words, metaphorical choices and rhetorical structures shows how the language of the periodicals in the historical continuum places femininity in a wide discourse spectrum from the reproduction of patriarchy to the post-feminist construction of the ideal woman, based on which it is used. women s bodies and even women s sexual attractiveness are considered a rich source for women s identity and empowerment.