واکاوی تغییرات بارش فرین زمستانی با استفاده از داده­ های gpcp در منطقه ایران

در پژوهش حاضر از داده­ های، پروژه اقلیمی بارش جهانی (gpcp) به صورت روزانه برای دوره ­ی 26 ساله از سال 1997-2022، برای ارزیابی تغییرات بارش فرین در ایران، استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می­ دهد که در فصل زمستان، برای ارتفاعات زاگرس و البرز و مناطق مرکزی و شرق و جنوب شرق ایران ، روند بارش فرین، کاهشی بوده است. همچنین از بررسی شدت و فراوانی وقوع بارش فرین می ­توان اظهار کرد که عبور سامانه ­های بارشی که از مدیترانه و دریای سرخ وارد ایران می­ شوند با ارتفاعات غربی برخورد کرده و باعث بارش موثر می­ شود نسبت به مناطق مرکزی و شرقی ایران که عمدتا کویری می­ باشد.که این ارتفاعات غربی به نوبه خود موجب تغییرات در روند فضایی بارش در ایران می­ شود. گرمایش زمین در چند دهه گذشته به شدت افزایش یافته و یکی از پیامد­های آن تاثیر بر بارش به‌ویژه بارش‌های فرین است. در پژوهش حاضر با واکاوی داده ­های شبکه­ بندی شده gpcp در دوره 1997 تا 2022 در منطقه ایران، تغییرات زمانی و مکانی بلندمدت در شدت، فراوانی و روند بارش فرین در فصل زمستان تعیین شده ­است. در هر نقطه شبکه 95 امین صدک بارش روزانه به‌عنوان آستانه بارش فرین تعریف می‌شود. بارش روزانه حداقل 1/0 میلیمتر به­ عنوان آستانه بارش برای محاسبه و تعیین فرین­ های بارش در نظر گرفته می­ شود. نتایج بیانگر روند کاهشی تغییرات بارش میانگین و فرین در فصل زمستان برای منطقه ایران است که تاثیر بیشترگرمایش زمین بر بارش فرین نسبت به بارش میانگین را نشان می­ دهد. بیشترین شدت و فراوانی بارش فرین مربوط به مناطق غرب و جنوب‌غرب ایران و ارتفاعات زاگرس و کم­ترین آن مربوط به نواحی مرکز، شرق، جنوب‌شرق و شمال‌شرق ایران است. نتایج بررسی روند تغییرات بلند مدت بارش فرین نشان می ­دهد که روند شدت بارش فرین در منطقه جنوب‌غرب ایران به صورت معناداری کاهش یافته است و در دیگر مناطق کشور روند معناداری وجود ندارد.