فرماندهی و مدیریت موثر در فضای جنگ شناختی با تاکید بر مولفه‌های سواد رسانه‌ای

دشمنان به‌خوبی می‌دانند که آنچه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را از سایر نظام‌های دنیا متمایز کرده، مردم انقلابی این کشور است. همچنین بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)فهم دشمنی دشمن و نوع دشمنی و عداوت متجاوز از ضروری‌ترین راه‌های مبارزه و تاب‌آوری در این زمینه است. در ضمن مطابق با اصول مرتبط با استدلال عقلی، هرچه انسان تاکتیک‌ها و برنامه‌های دشمن را بشناسد تدبیری که اتخاذ می‌کند حکیمانه‌تر خواهد بود. اخیراً مهم‌ترین جنگی که دشمن به راه انداخته، جنگ شناختی است این نوع جنگ، شکل وسیع‌تر و ظریف‌تر جنگ روانی است. جنگ شناختی امروزه یکی از جدی‌ترین حوزه‌ها جهت تاثیرات آرام و خزنده بر سبک زندگی، نگرش و باور افکار عمومی است. جنگ شناختی درصدد هدف قرار دادن قوه شناخت مردم و نخبگان جامعه و مدیران با تغییر هنجارها، ارزش‌ها، باورها، نگرش‌ها و رفتارها از طریق مدیریت ادراک و برداشت است. در این میان کارکنان نظامی نیز به خاطر حساسیت ویژه شغلی آن‌ها قطعاً جز جامعه هدف مهاجم می‌باشد. این نوع جنگ شکل تکامل‌یافته‌تر، پیشرفته‌تر، عمیق‌تر و وسیع‌تر جنگ روانی است که مبتنی بر جامعه شبکه‌ای و با استفاده از رسانه‌های نوین بوده و با مدیریت ادراک انجام می‌شود. جنگ شناختی، دارای ماهیت موذیانه‌ای است و درک و واکنش معمولی ما نسبت به حوادث را مختل می‌کند. جنگ شناختی جنگی است که شباهت به جنگ نرم دارد اما دیگر خبری از تلاش دشمن بر تضعیف باورها و افکار افراد یک سرزمین با استفاده از اعتقادات نیست. بلکه از رسانه‌های جدیدتر و فضاهای مجازی برای تحت تاثیر قرار دادن افراد جامعه استفاده می‌کند، بدون اینکه خود را نشان دهد؛ مانند حشره‌ای که ساختار چوب را از داخل از بین می‌برد اما از خارج چیزی مشهود نیست. نبرد را در عصر حاضر خوردن خمپاره بر روی خانه‌های مردم نیست از خانه‌ها مهم‌تر، باورهاست که امروزه توسط انواع رسانه‌ها بمباران می‌شوند. می‌توانیم تسلیم باشیم و منفعل و می‌توانیم هوشمند باشیم و فعال. شاید سواد رسانه‌ای به‌تنهایی نسخه قطعی برای مصونیت و واکسینه شدن نباشد اما قطعاً نسخه ضروری است.مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام‌شده و ازنظر نوع تحقیق کاربردی –توسعه‌ای محسوب می‌شود و روش تجزیه تحلیل آن با رویکرد کیفی می‌باشد. به‌منظور گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و بهره‌برداری از سایت‌های اینترنتی استفاده‌شده است. در مقاله حاضر پس از بررسی مبانی نظری اشاره‌شده اهمیت موضوع تحقیق بیش‌ازپیش روشن‌شده و ارتقا سواد رسانه‌ای برای تاب‌آوری کارکنان نظامی یکی از راهکارهای خنثی‌ساز و مقابله گر با تهدیدات شناختی دشمن قلمداد گردیده ویکی از مناسب‌ترین راه‌حل‌ها برای رویارویی با این نوع جنگ، تاکید بر آگاهی و سواد رسانه‌ای می‌باشد. عواملی که برای ارتقاء تاب‌آوری فرماندهان در برابر جنگ شناختی با تکیه‌بر سواد رسانه‌ای موثر می‌باشد شامل چهار مولفه: رعایت رژیم مصرف رسانه (شامل سه شاخص)، شناخت ماهیت انواع رسانه‌ها و صاحبان آن (شامل هشت شاخص)، توانایی تحلیل پیام‌های رسانه (شامل یازده شاخص)، دیدگاه انتقادی نسبت به پیام‌های رسانه (شامل چهار شاخص) می‌باشد.