پتانسیل کانی‌سازی عناصر پرتوزا در ذخایر آهن زون تکتونیکی کاشمر- کرمان

زون تکتونیکی کاشمر- کرمان در پهنه زمین ساختی ایران مرکزی، یکی از مهمترین کمربندهای متالوژنی آهن در ایران است. واحدهای آتشفشانی- رسوبی کامبرین پیشین (cvsu) در این زون عمدتاً میزبان ذخایر آهن هستند. در این مقاله پتانسیل کانی‌سازی عناصر پرتوزا شامل اورانیوم و توریم در ذخایر آهن زون کاشمر- کرمان مورد بررسی قرار گرفته است. برخی کانسارهای آهن مورد مطالعه مانند چغارت، سه‌چاهون و چاه‌گز دارای کانی‌سازی توریم به صورت سیلیکات توریم (توریت/ هوتونیت) هستند. مقدار توریم در زون‌های کانی‌سازی بیش از 112 پی‌پی‌ام تا گاهاً به دو درصد هم میرسد. برخی ذخایر آهن مانند آنومالی 2 ساغند، جلال آباد زرند و آریا جنوب دارای کانی‌سازی اورانیوم هستند و کانی اصلی اورانیوم در آنها، اورانینیت است. مقدار اورانیوم در زون‌های کانی‌سازی بین 60 تا 1751 پی‌پی‌ام متغیر است. بطور کلی در زون تکتونیکی کاشمر- کرمان در ارتباط با ماگماتیسم کالک آلکان کامبرین آغازین در مرحله اول کانی‌سازی آهن رخ داده است و سپس با هجوم سیالات پساماگمایی غنی از اورانیم/توریم بر روی بخش های از کانسنگ آهن و دگرسانی مرتبط با آن، کانی‌سازی عناصر پرتوزا برنهشته است. در نتیجه، زون تکتونیکی کاشمر- کرمان را می‌توان به عنوان منطقه‌ای مستعد برای تولید عناصر پرتوزا به صورت محصول جانبی از کانسارهای آهن در نظر گرفت.