کنترل ساختاری گسل های کانسار سولفید توده ای مس-روی سرگز، اسفندقه، جنوب پهنه دگرگونی سنندج-سیرجان

در حاشیه جنوبی پهنه دگرگونی سنندج-سیرجان، کانه زایی سولفید توده ای مس-روی گستره معدنی سرگز در توالی آتش فشانی-آذرآواری بایمدال تریاس بالایی-ژوراسیک زیرین متشکل از بازالت اسپیلیتی، آندزیت، داسیت و ریوداسیت رخ داده است. ساختارها به‌ویژه گسل ها نقش مهمی در جایگزینی و دگرشکلی عدسی های سولفید توده ای این کانسارها داشته اند. هدف این پژوهش، تحلیل هندسی-کینماتیک گسل های کانسار سولفید توده ای سرگز جهت درک بهتر نقش آن ها بر کانه زایی مس-روی با تهیه نقشه های زمین شناسی و ساختاری این کانسار است. بنابر نتایج این مطالعه، چهار دسته گسل زیر نقش مهمی در تکامل ساختاری این کانسار داشته است: (1) گسل های مایل لغز چپ بر با مولفه معکوس شمال غربی-جنوب شرقی؛ (2) گسل های مایل لغز راست بر با مولفه عادی شمال شرقی-جنوب غربی؛ (1) گسل های راستالغز راست بر شمالی-جنوبی و (4) گسل های راستالغر چپ بر شرقی-غربی. گسل های مایل لغز شمال غربی-جنوب شرقی به احتمال در اثر برگردان کینماتیک گسل های عادی با مولفه راست بر اولیه حاصل شده اند. دگرسانی های گسترده سرسیتی، کلریتی، سیلیسی با کانه زایی سولفیدی مس-روی به همراه شواهد بقایای تونل های حفاری شده قدیمی در این راستا بیانگر کنترل ساختاری روند کانه زایی توسط این گسل ها است. در واقع، این پهنه های گسلی کانال های مناسبی برای جریان سیالات گرمابی حاوی فلزات و تشکیل عدسی های سولفیدی مس-روی در حوضه رسوبی-آتش فشانی اواخر تریاس-اوایل ژوراسیک بوده اند. گسل های مایل لغز شمال شرقی-جنوب غربی نیز به طور مشابهی از تکامل ساختاری گسل های اولیه معکوس با مولفه چپ بر اولیه حاصل شده اند. تقاطع این دو دسته گسل سبب ریزش گوه ای بلوک های سنگی در دیواره شمال کاواک معدنی سرگز شده است. گسل های راستالغز راست بر شمالی-جنوبی و گسل های راستالغز چپ بر شرقی-غربی این کانسار در مراحل بعدی تکامل کوهزاد زاگرس حین رویدادهای فشاری/ترافشارشی راست بر اواخر ژوراسیک تا کرتاسه تشکیل شده اند. این مطالعه بیانگر اهمیت مطالعات ساختاری در شناسایی روندهای اکتشافی و هم چنین پایداری شیب دیواره های کاواک معدنی سرگز در منطقه اسفندقه است.