لزوم درنظر گرفتن عوامل موثر بر زنجیره ارزش گیاهان دارویی در راستای مدیریت پایدار

وابستگی به درآمدهای تک محصولی از جمله فرآورده های نفتی و تاثیرپذیری این درآمدها از مسایل سیاسی و اقتصادی باعث آسیب پذیری اقتصاد می شود. از راه های مقابله با این موانع، توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی و رفع نیاز سبب افزایش صادرات غیر نفتی شود. در این راستا توجه به کالاهایی که پتانسیل آن در کشور وجود دارد، حائز اهمیت است. در سال های اخیر رویکرد استفاده از گیاهان دارویی و داروهای گیاهی در همه نقاط دنیا فزونی یافته است. از جمله دلایل افزایش این نگرش علاقه بشر به استفاده از مواد طبیعی به جای مواد شیمیایی مصنوعی و عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای شیمیایی است. با توجه به پتانسیل های طبیعی (اقلیم متنوع، اراضی حاصلخیز، عرصه های طبیعی مستعد و غیره) و انسانی موجود در کشور از یکسو و دانش بومی غنی از سوی دیگر، رونق صنعت گیاهان دارویی از فرصت های مناسب جهت رهایی از اقتصاد متزلزل تک محصولی می باشد. هدف از مطالعه حاضر معرفی عوامل تاثیرگذار بر زنجیره ارزش گیاهان دارویی جهت رسیدن به صنعتی پایدار است. این بررسی از نوع مروری-تحلیلی می باشد. بررسی ها نشان دهنده این موضوع است که، ارزش های نهفته در گیاهان دارویی و صنعتی از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، صنعتی، درمانی، بهداشتی و صادراتی از اهمیت بالایی برخوردار است. خصوصا اینکه بخاطر ایجاد اشتغال و درآمد افراد محلی و درآمدهای ارزی مورد توجه بسیار است. در این راستا جایگاه کشور ایران علیرغم تاریخچه بسیار غنی علمی و فرهنگی و پتانسیل منابع طبیعی سرشار و متنوع از نظر اقلیم و پوشش گیاهی متاسفانه در اختصاص سهم مناسب از تجارت جهانی مطلوب نیست. از آنجایی که تولید گیاهان دارویی نسبت به دیگر محصولات دارای هزینه کمتری بوده و زود بازده تر نیز می باشد لذا سرمایه گذاری روی گیاهان دارویی می تواند برای کشور سودآوری زیادی داشته باشد. در این زمینه جهت رسیدن به حداکثر محصول با کیفیت، بازار مناسب، اشتغال و اقتصاد مناسب نیاز است که در راستای توسعه پایدار با درنظر گرفتن تمام زوایای تاثیر گذار بر این صنعت مهم گام برداشته شود. جهت مدیریت جامع صنعت گیاهان دارویی مباحث مختلف اعم از، ترویج، توسعه، کشت و تولید گیاهان دارویی اولویت دار متناسب با نیاز جامعه، رعایت اصول فنی در زمینه کاشت، داشت، برداشت، خشک کردن، فرآوری، بسته-بندی، برندسازی و بطور کلی تمام عوامل تاثیرگذار بر زنجیره ارزش گیاهان دارویی که به بهبود و اتصال شبکه تولید و عرضه و توسعه پایدار آن کمک می کند توجه شود. جهت نیل به اهداف فوق شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها صنعت گیاهان دارویی به صورت منطقه ای با درنظر گرفتن مسایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیکی از ضروریات است.