نقش الیسیتورهای زیستی و غیرزیستی در تولید متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی

گیاهان دارویی از هزاران سال پیش به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع دارویی کاربرد داشته‌اند. فرآورده های حاصل از متابولیسم ثانویه گیاهان جزء گران بهاترین ترکیب شیمیایی گیاهی هستند. متابولیت‌های ثانویه، دسته‌ای از مواد شامل اسیدهای پیچیده، لاکتون‌ها، فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌ها هستند که به‌صورت عصاره یا پودرهای گیاهی در درمان بسیاری از بیماری‌های شایع به کار برده می‌شوند. در برخی از گیاهان، تولید پایین ترکیبات دارویی در کشت بافت برای تجاری‌شدن آن‌ها مشکل‌آفرین بوده است. یکی از اقداماتی که می‌تواند در تولید متابولیت‌های ثانویه موثر باشد، افزودن الیسیتورهای زیستی و غیرزیستی می‌باشد. الیسیتورها پیام‌هایی تولید می‌کنند که باعث تحریک تشکیل متابولیت‌های ثانویه می‌شوند که از این روش می‌توان برای تولید بیشتر متابولیت‌ها استفاده نمود. وجود الیسیتور (محرک) در محیط کشت، همچنین می‌تواند به‌عنوان یک عامل تنش زا برای گیاه عمل کرده و سبب تحریک سیستم دفاعی گیاه در غلظت‌های پایین الیسیتور شود که در نتیجه باعث تحریک بیان ژن‌های سیستم دفاعی گیاه می‌شود؛ بنابراین، الیسیتورها می توانند نقش دوگانه ای داشته باشند. به طوری که هم مقاومت گیاه را تحریک کرده و هم تولید متابولیت های ثانویه را افزایش می دهند.