ارزیابی اسانس و اجزای تشکیل دهنده اسانس گیاهان دارویی مورتلخ salvia mirzayanii در منطقه لارستان

شناسایی ترکیب های موجود در گیاهان، خصوصا گونه های بومی کشور دارای اهمیت خاصی است. از جمله گیاهان دارویی بسیار با ارزش salvia mirzayaniiاست که در مناطق جنوبی کشور ما پراکنش دارد. در این تحقیق اثر شرایط اکولوژیکی مختلف بر میزان اسانس و شناسایی ترکیبات موجود در گیاه مذکور مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. گیاهان مورد بررسی به همراه خاک محل رویش از زیستگاه طبیعی خود از 4 طبقه ارتفاعی مختلف برداشت شدند. اسانس گیری به روش تقطیر با آب توسط کلونجر انجام شد و میزان و اجزاء تشکیل دهنده اسانس توسط دستگاه کروماتوگراف گازی (gc) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف نگار جرمی (gc/ms)مورد بررسی قرار گرفت. در اسانس گیاه دارویی مورتلخ، ترکیبات عمده تشکیل دهنده اسانس به ترتیب میزان اجزاء عبارت از: لینالیل استات (64/18%)، 5-نئو سدرانول (43/17%)، آلفا-ترپنیل استات (81/10%)، 7-اپی-آلفا-سلینن (18/9%)، بی سیکلوژرماکرن(33/5%)، لینالول (77/4%)، 1و8 سینئول (53/4%)، آلفا-کادینول (36/4%) و آلفا- گواین (38/2%) بودند. نتایج حاصل از آنالیز اسانس نشان داد در اسانس گیاه مورتلخ منطقه a با ارتفاع 1115 متر، منطقه b با ارتفاع 1315 متر، منطقه c با ارتفاع2100 متر و منطقه d با ارتفاع987 متر از سطح دریا، به ترتیب 43 ترکیب با 26/95 % از حجم اسانس، 46 ترکیب با 94/94% از حجم اسانس، 44 ترکیب با 87/93% از حجم اسانس و 45 ترکیب با 95/94% از حجم اسانس راتشکیل دادند. تفاوت های کمی و کیفی در ترکیبات اسانس این4 منطقه می تواند ناشی از تفاوت ویژگی های اکولوژیک مناطق مانند رطوبت و ارتفاع از سطح دریا و یا سایر عوامل خاکی و جغرافیایی باشد.