اثربخشی برنامه آموزش والدین بر تعارض والد- نوجوان

زمینه و هدف: نوجوانی یکی از حساس‌ترین و چالش برانگیزترین مراحل رشد و تحول جسمی، روانی و اجتماعی در انسان است. از جمله مشکلات ارتباطی بین والدین و نوجوانان، تعارض والد – فرزندی است. عواقب تعارض در خانواده می‌تواند هم مخّرب و هم سازنده باشد. تعارض، زمانی جنبهء مخّرب دارد که منجر به مشکلاتی همچون افسردگی در والدین یا فرزندان، خشونت و آشفتگی اجتماعی، عزت نفس پایین در نوجوانان و کاهش سازگاری فرزندان در مدرسه بشود. اما جنبه‌های مثبت تعارض، درجایی بروز پیدا می‌کند که به افراد خانواده کمک کند تا خودشان را بشناسند، آگاهی خود را در زمینهء ویژگی‌های شخصیتی دیگران بالا ببرند، مشکلات موجود در روابط بین فردی را شناسایی کرده و انرژی و انگیزه خود را در جهت حل آن مشکلات تقویت نمایند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزش والدین بر تعارض والد- نوجوان انجام گرفت. روش پژوهش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون، با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه والدین دارای فرزند نوجوان 12-18 سال در شهر ابهر، در سال 1401-1402 بود. بر اساس ملاک‌های ورود، 30 نفر آزمودنی (10 نفرمرد و 20 نفر زن) (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه کنترل)، به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری، غیرتصادفی در دسترس با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل بود. ابزار این پژوهش پرسشنامه تعارض والد- نوجوان (pacq) بود. تعداد ریزش آزمودنی در این پژوهش بر مبنای ملاک‌های خروج، 5 نفر (3نفر از گروه آزمایش و 2 نفر از گروه کنترل) بود. آموزش ها بصورت گروهی براساس پروتکل پیشنهادی سازمان بهزیستی در قالب 8 جلسه به گروه آزمایشی ارائه شد و بعد از اتمام پژوهش این جلسات برای گروه کنترل نیز اجرا شد. تحلیل‌ها با روش آماری تحلیل کواریانس چند متغیری و با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفت.یافته ها: یافته‌ها نشان داد که آموزش والدین، بر کاهش تعارض والد- نوجوان موثر است (05/0>p ).نتیجه گیری: در دوره نوجوانی، برقراری روابط خانوادگی- اجتماعی برای نوجوانان بسیار پیچیده و دشوار است. در این دوران، بسیاری از نوجوانان با تعارضات بین استقلال خواهی و احساس وابستگی به والدین‌شان درگیر هستند. والدین در این جلسات، روش‌های تشویقی مناسب مانند تقویت رفتار مطلوبِ نوجوان، عدم توجه به رفتارهای نامطلوب، ارائه پیامدهای منفی در قبال رفتارِ نامناسبِ نوجوان و عواقب ناشی از تقویت ناپایدار در تثبیتِ رفتار نامطلوب نوجوان‌شان را می‌آموزند . بنابراین جلسات آموزشی برای آموزش والدین در جهت کاهش میزان تعارض والد- نوجوان موثر است.