اثربخشی آموزش تن آرامی مبتنی بر واقعیت مجازی بر انعطاف پذیری کنشی و استرس ادراک شده معتادین درحال بهبودی

زمینه و هدف: اعتیاد یک‌ مشکل‌ روانشناختی‌ است‌ که‌ زندگی‌ عادی شخص‌ را مختل‌ می‌ کند و بسیاری از جنبه‌ های علوم‌ مانند: پزشکی‌، جامعه‌ شناسی‌ و روانشناسی‌ را پوشش‌ می‌ دهد. با توجه‌ به‌ هزینه‌ ها و آسیب‌ های جدی فردی، اجتماعی‌ و اقتصادی سوء مصرف‌ مواد در سراسر دنیا لازم‌ است‌ درمان‌ های مقرون‌ بصرفه‌ در جهت‌ درمان‌ اعتیاد مورد ارزیابی‌ قرار گرفته‌ و بکار برده‌ شود. مطالعه‌ اثربخشی‌ درمان هایی‌ چون آرام سازی‌ و درمان واقعیت‌ مجازی‌ بر انعطاف پذیری کنشی و استرس ادراک شده معتادین در حال بهبودی، همچنین‌ بررسی میزان اثربخشی‌ آن ها می‌ تواند از نظر علمی‌ اهمیت‌ بسزایی داشته‌ باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تن آرامی مبتنی بر واقعیت مجازی بر انعطاف پذیری کنشی و استرس ادراک شده معتادین در حال بهبودی شهر اندیمشک بود. روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه افراد مبتلا به اختلال سوء مصرف مواد مخدر شهر اندیمشک که در سال 1402 مراجعه کننده به مراکز مجاز اقامتی میان مدت ترک اعتیاد بودند که تعداد آن‌ها 165 نفر بود. حجم نمونه 30 نفر معتاد بود که به روش دردسترس انتخاب و بصورت تصادفی ساده دریک گروه آزمایش (15 نفر، درمان آرامسازی مبتنی بر واقعیت مجازی دریافت کردند) و یک گروه کنترل (15 نفری که درمانی دریافت نکردند) گمارده شدند. این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل: پرسش‌نامه‌ انعطاف پذیری کنشی (action flexibility) و پرسش نامه‌ استرس ادراک شده(perceived stress) و مداخله درمان متمرکز بر آموزش تن آرامی مبتنی بر واقعیت مجازی (physical education based on virtual reality) ‌بودند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل‌ کوواریانس و نرم افزارspss استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد بین میانگین نمرات پس آزمون انعطاف پذیری کنشی (023/50f= و 05/0p<) و استرس ادراک شده (913/70f= و 05/0p<) گروه‌های آزمایش و کنترل اختلاف معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد آموزش تن آرامی مبتنی بر واقعیت مجازی بر انعطاف پذیری کنشی و استرس ادراک شده معتادین در حال بهبودی شهر اندیمشک تاثیر گذار است. از طرفی دیگر درمان آرام سازی مبتنی بر واقعیت‌ مجازی‌ یک‌ رویارویی‌ پیچیده کاربر درمانگر، همراه با آرامسازی است‌ که‌ شامل‌ تحریکات در زمان واقعی‌ توسط‌ کانال های‌ حسی‌ چندگانه‌ است‌. این‌ وجوه حسی‌ شامل‌ دیداری‌، بصری‌، لامسه‌ ای‌، شنیداری‌ و بویایی‌ است‌. واقعیت‌ مجازی‌، کاربر درمانگر را در یک‌ محیط‌ سه‌ بعدی‌ ساخته‌ شده توسط‌ رایانه‌ قرار می‌ دهد که‌ تجارب واقعی‌ در آن شبیه‌ سازی‌ شده و کاربر می‌ تواند توسط‌ حواس خود با جهان مجازی‌ ارتباط برقرار کند؛ گویی‌ که‌ فرد واقعا در این‌ دنیای‌ مجازی‌ قرار دارد. بنابراین نتیجه گیری می‌شود که تحلیل کوواریانس چندمتغیری به طور کلی معنادار است و آموزش تن آرامی مبتنی بر واقعیت مجازی بر روی متغیر وابسته (استرس ادراک شده) اثر بخش تر بوده است. همچنین میتوان از وی آر تراپی همراه با واقعیت مجازی به عنوان یکی از درمان های غیر دارویی توسط متخصصان در مراکز درمانی اجرا کرد.