توالی کانیایی در دگرگونی پیشرونده حاشیه جنوب غربی کمربند گرانیتی زاهدان؛ آینه­­ای­ بر تحولات تکتونیکی در بخش میانی رشته کوه­های شرق ایران

در حاشیه جنوب غربی کمربند گرانیتی زاهدان واقع در بخش محوری کوهزاد پالئوژن در رشته کوه­های شرق ایران (مناطق سفید سنگ تا خیرآباد) مجموعه دگرگونی نواری شکلی در مجاورت سنگ­های پلوتونی گرانیتی مطالعه شده­اند. این دگرگونی­ها بر روی نقشه-های منطقه، با هورنفلس معرفی شده­اند. در منطقه مذکور نوار باریک دگرگونی به پهنای چند صدمتر و طول چندین کیلومتر در فرودیواره یک کمربند از گرانیت­های میلونیتی شده به سن ائوسن-الیگوسن رخنمون دارد. همجواری این توده­های دگرگونی- پلوتونی توسط گسل­های تراستی با روند عمومی شمال غرب، شیب به سمت شمال شرق و جابجایی عمومی از شمال شرق به جنوب غرب کنترل شده است. نوار دگرگونی در بخش جنوب غربی شامل کانی­های شاخص دگرگونی است که از نظر ساختاری به ترتیب از پایین به بالا شامل زون­های بیوتیت، گارنت (بطور محلی کلریتوئید) استئارولیت و سیلیمانیت است که با این آرایش نشانگر نوعی گرادیان ژئوترمال پرشیب معکوس شاخص دگرگونی‌های ناحیه­ای فشار متوسط می باشد. مرز بین سنگ­های دگرگونی و گرانیت با یک باریکه از سنگ­های میلونیت با نرخ دگرشکلی خمیری بالا و چین­های ایزوکلینال همراه گردیده است. بخشی از نوار دگرگونی با رخنمونی در شمال شرقی کمربند گرانیتی حاوی کانی­های نسبتا مشابه­ای اما با آرایش عادی است. در این بخش تنها سودومورف­های کانی­های شاخص کردیریت دیده می­شود که با مجموعه حاوی گارنت و سوزنهای سیلیمانیت جایگزین مجموعه فشار کم قبلی شده­اند. در مجموع، چنین آرایشی از زون­های دگرگونی در اطراف گرانیت ساختار یک تاق فرم با برگشتگی به سمت جنوب غرب را نشان می­دهد که هسته داغ آن را سنگ­های گرانیتی و دگرگونی­های فشار و حرارت متوسط و پوشش آن را سنگ­های دگرگونی ضعیف تشکیل می­دهد. تاق گون محفوظ مانده سفید سنگ منظره یک ساختار کانال جریانی گرانیتی را نشان می­دهد که در طی تکتونیک فشارشی - برشی مذاب گرانیتی به سمت بالا فشرده و حرکت کرده است. چنین رویدادی با آلتراسیون اپی ترمال سنگ­های گرانیتی، میلونیتی و شیستی تواًم گشته و کانی زایی اپی ترمال طلا-آنتیموان سفیدآبه را رقم زده است. امروزه گروه­های مختلفی کار اکتشاف طلا و آنتیموان را در منطقه دنبال می کنند