شیمی عناصر کمیاب کلیدی برای شناسایی زبرجد گوهرسنگ ماوراء خاک

زبرجد (پریدوت) گوهر سنگی شفاف و نیمه شفاف متعلق به گروه سیلیکات های سرشار از آهن – منیزیم از اعضاء نهایی سری محلول جامد الیوین (فورستریت --فایالیت) می باشد. رنگ این گوهر از رنگ سبز تیره تا سبز روشن متغیر است. سنگ میزبان اصلی این کانی سنگ های مافیک و اولترامافیک بوده و اغلب در لاواها و زنولیت های پریدوتیتی گوشته زمین که توسط لاواها به سطح زمین راه پیدا می کنند، یافت می شوند. شکست دوگانه قوی در این گوهر سنگ یکی از راه‌های تمایز بین این کانی و کانی‌هایی مانند زیرکن و تورمالین سبز است. یکی از قدیمی ترین و مهم‌ترین معادن زبرجد در جزیره آتشفشانی سنت جان دریای سرخ است. در معادن دیگر مثل میانمار، استرالیا، برزیل، چین، کنیا، مکزیک، پاکستان، سریلانکا، آفریقای جنوبی و مصر نیز این کانی استخراج می شود. در پاکستان نمونه های نسبتا بزرگ و زیبایی با خلوص بالا یافت می شود. بر اساس منشاء تشکیل زبرجد ها شامل انواع زبرجد های زمینی ( منشاء گوشته) و زبرجد های فرازمینی (منشاء متئوزیت های آسمانی یا پالاسیت ها) می باشند. شناسایی این دو نوع زبر جد علاوه بر اینکه توسط مطالعات میکروسکوپی گوهر شناختی صورت می گیرد بصورت دقیق تر بااستفاده از آنالیز شیمیایی ( la-icp-ms ) سنگ کل و بررسی میزان عناصر کمیاب صورت می گیرد. بررسی این عناصر در نمونه های زبرجد های با منشاء گوشته ای و نمونه زبرجد های فرازمینی در نمودار های v در مقابلli و نمودار ni در مقابل mn. و نمودا zn در مقابل co. حاکی از این است که این عناصر تمایز بارزی را در این دو نوع زبرجد نشان می دهند.