زکات راه‌حلی برای بهبود مدیریت ریسک اعتباری تسهیلات قرض‌الحسنه

زکات امری واجب در حکومت اسلامی دارای ظرفیت‌های بسیار زیادی است. از طرفی توجه به ظرفیت اجتماعی مسلمانان در انجام احکام اسلامی، استفاده از این امر الهی را ضرورت می‌بخشد. همچنین توجه به این امر و استفاده از آن در ظرفیت‌های اقتصادی، سبب کارآمدی احکام اسلامی در سازوکارهای حکومتی خواهد شد. از طرفی تسهیلات قرض‌الحسنه با ریسک‌های مختلفی از جمله ریسک اعتباری مواجه است. ریسک اعتباری از جمله ریسک‌های اصلی نهادهای قرض‌‎الحسنه در مواجهه با اشخاص ضعیف از منظر مالی شناخته شده است. از طرفی این اشخاص به واسطه‌ی عدم توان پس‌انداز سپرده، توان دریافت تسهیلات ندارند. علی‌رغم اعطای امتیازات مختلف دولت به ایشان در قالب طرح‌های مختلف از جمله تسهیلات ازدواج اما به واسطه‌ی عدم تهیه تضامین معتبر، فرصت استفاده از آن‌ها را از دست می‌دهند. همچنین از طرفی دیگر، عدم مدیریت صحیح ریسک اعتباری توسط نهادها‌ی اعطا کننده قرض‌الحسنه، موجب ورشسکته شدن آن‌ها می‌شود. از این رو مدیریت صحیح ریسک اعتباری برای موسسه مالی امری لازم تلقی می‌شود. در این پژوهش با روش تحلیلی_توصیفی در جهت بهبود مدیریت ریسک اعتباری، الگویی با استفاده از منابع حاصل از زکات پیشنهاد داده شده است. هدف از ارائه الگو علی رغم استفاده از ظرفیت زکات به عنوان یک واجب الهی، به دنبال پاسخگویی به مسئله‌ی ریسک اعتباری تسهیلات قرض‌الحسنه می‌باشد. الگوی پیشنهاده به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم تعریف شده است. در الگوی مستقیم، رابطه‌ی شخص زکات‌دهنده و قرض‌گیرنده با نهاد مالی قرض‌دهنده به صورت مستقیم تعریف شده است، اما در الگوی غیرمستقیم، ارتباط مودی زکات با قرض‌گیرنده و نهاد مالی قرض‌دهنده به واسطه‌ی حاکم شرع تعریف می‌گردد. در واقع الگوی پیشنهادی متناسب با سازمان کمیته امداد امام خمینی تعریف شده‌است.