ویژگی‌‌های زمین‌شناسی و کانه‌زایی کانسار مس تیپ مانتو دوه‌یاتاقی، شمال‌باختر ابهر

کانسار مس دوه‌یاتاقی در فاصله حدود 72 کیلومتری شمال‌باختر ابهر قرار داشته و بخشی از زیرپهنه طارم- هشتجین می‌باشد. کانه‌زایی در کانسار دوه‌یاتاقی به‌صورت چینه‌کران درون واحدهای توفی ائوسن رخ داده است. پهنه کانه‌دار دارای روند تقریبی خاوری- باختری با شیب حدود 60 تا 70 درجه به سمت شمال بوده و طولی حدود 200 متر و پهنایی بین 5/0 تا 3 متر دارد. دگرسانی گرمابی شامل دگرسانی‌های سیلیسی‌، کلریتی،‌ کربناتی، ‌اپیدوتی‌ و زئولیتی می‌باشد. دگرسانی آرژیلیک حاشیه پهنه کانه‌دار را احاطه کرده است. کالکوسیت اولیه، بورنیت، کالکوپیریت، پیریت و مس طبیعی، مواد معدنی و کلریت، کوارتز، کلسیت، اپیدوت، زئولیت و کانی‌های رسی، مواد باطله در کانسار دوه‌یاتاقی می‌باشند. کالکوسیت ثانویه، کوولیت، مالاکیت، کوپریت و گوتیت کانی‌های برون‌زاد هستند. انواع بافت کانسنگ شامل دانه‌پراکنده، رگه- رگچه‌ای، بِرشی، بازماندی، پُرکننده فضای خالی، جانشینی، گل‌کلمی، اکسلوشن و فرامبوئیدال می‌باشد. کانه‌زایی در کانسار دوه‌یاتاقی به چهار مرحله قابل تفکیک است. مرحله اول کانه‌زایی مربوط به فرایندهای دیاژنز اولیه بوده و طی آن پیریت‌های فرامبوئیدال با بافت دانه‌پراکنده درون واحدهای توفی تشکیل شده است. مرحله دوم کانه‌زایی مربوط به فرایندهای دیاژنز تاخیری و دگرگونی تدفینی بوده و با حضور کانی‌های بورنیت، کالکوسیت اولیه، کالکوپیریت و پیریت با بافت‌های دانه‌پراکنده، رگه- رگچه‌ای، اکسولوشن، پرکننده فضای خالی و جانشینی مشخص می‌شود. مرحله سوم یک مرحله عقیم بعد از کانه‌زایی است. این مرحله با حضور رگه- رگچه‌های کوارتز- کلریت و کلسیت تاخیری شناخته می‌شود. کانه‌زایی مرحله چهارم مربوط به فرایندهای برون‌زاد می‌باشد. ویژگی‌های کانسار مس دوه‌یاتاقی با کانسارهای تیپ مانتو قابل مقایسه است.