تاثیر رانت نفتی بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران (رویکرد الگوی تصحیح خطای برداری)

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به عنصر اصلی در پیوند دادن اقتصاد داخلی کشورها به اقتصاد جهانی تبدیل شده است. موضوع جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای کشورهای صادرکننده نفت با سایر کشورها متفاوت است. کشورهای وابسته به درآمدهای نفتی، اغلب از سیستم حاکمیتی رانتیر با اتکا به عواید منابع نفتی مدیریت شده و موجب بروز نااطمینانی و بی-ثباتی در سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی می‌شود. لذا، اغلب این کشورها از حاکمیت نهادی مشکوک و از عملکرد ضعیف متغیرهای کلان اقتصادی برخوردار بوده که مانع ورود سرمایه‌گذاران خارجی می‌شود. از این‌رو، هدف این پژوهش بررسی تاثیر رانت نفتی بر جریان ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی بازه زمانی 1985-2018 با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری (vecm) است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که متغیر رانت نفتی اثری منفی بر جریان ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دارد، در حالی‌که متغیرهای شاخص کیفیت نهادی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و باز بودن تجاری اثری مثبت در جذب fdi دارند. بر اساس نتایج تحقیق جهت جذب هرچه بیشتر سرمایه‌گذاران مستقیم خارجی، کوچک نمودن اندازه‌ی دولت‌های رانتیر و کاهش شدید وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی پیشنهاد می‌گردد، درآمدهای حاصل از منابع نفتی به صندوق ذخیره ارزی سرریز گردد همچنین افزایش مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی علی‌الخصوص در بخش صنعت توصیه می‌شود.

investigating the impact of oil rents on foreign direct investment in iran(vector error correction model approach)

foreign direct investment has become a key element in linking countries’ domestic economies to the global economy. the issue of attracting foreign investment for oil-exporting countries is different from other countries. oil-dependent countries are often managed by rentier governance systems based on oil revenues, leading to uncertainty and instability in macroeconomic policies. therefore, most of these countries have dubious institutional sovereignty and poor performance of macroeconomic variables that prevent the entry of foreign investors. therefore, the purpose of this study is to investigate the impact of oil rents on the inflow of foreign direct investment in iran during the period 1985-to 2018 using the vector error correction model (vecm). the results show that the oil rent variable hurts the inflow of foreign direct investment, while the variables of the institutional quality index, gross fixed capital formation, and trade openness have a positive effect on fdi absorption. according to the results of the study, in order to attract more foreign direct investors, limit and reduce the size of rentier governments and drastically reduce the dependence of the budget on oil revenues suggested that revenues from oil resources to improve the related infrastructure in all economic sectors be overflow into the .