بررسی تطبیقی جایگاه حیاط در مدارس کهن و معاصر اصفهان در دورۀ قاجار از منظر ‌پایداری اجتماعی

مدارس به‌منزلۀ مرکز اجتماع نقشی مهم و اساسی در شکل‌گیری شخصیت افراد جامعه و رفتارهای اجتماعی ایفا می‌کنند. یکی از تغییرات تاریخی که باعث شکل‌گیری مدارس نوین شد، در دورۀ قاجار اتفاق افتاد که دلایل متفاوتی داشت؛ بنابراین در دورۀ قاجار، مدرسه یک دورۀ گذار بوده که در دو مرحلۀ کهن و معاصر اتفاق افتاده است. رفتار اجتماعی انسان در محیط‌هایی شکل می‌گیرد که یکی از اساسی‌ترین آن‌ها مدرسه است. یکی از مهم‌ترین فضاهای مدارس، که در ارتباط اجتماعی موثر است، حیاط مدرسه است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی جایگاه حیاط در تعدادی از مدارس کهن و معاصر اصفهان در دورۀ قاجار از نظر پایداری اجتماعی و بررسی عواملی است که در به‌وجود‌آمدن این پایداری اجتماعی تاثیرگذار بوده‌اند. مطالعۀ حاضر به روش توصیفی ‌ تحلیلی و موردپژوهی و مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی انجام شده است. در این پژوهش، شش مدرسه برای بررسی برگزیده شده‌اند: سه نمونه مربوط به دورۀ کهن و سه نمونه مربوط به دورۀ معاصر. جایگاه حیاط در این شش مدرسه از منظر پایداری اجتماعی بررسی و تمامی اطلاعات در قالب جدولی تطبیقی گردآوری شده است. با توجه به بررسی‌های انجام‌شده در این پژوهش، مشخص شد که حیاط می‌تواند با داشتن ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، فضاهای سبز و آب، ایجاد فضای مکث و حرکت، افزایش کیفیت فضاها، رعایت مقیاس‌های انسانی و غیره از نظر اجتماعی فضایی پایدار در مدارس باشد و از مدارس قدیم به جدید، هرچه ساختمان‌ها جدید‌تر باشند، فضاهای مختص به پایداری اجتماعی کمتر می‌شوند.

a comparative study of the position of the courtyard in the old and contemporary schools of isfahan during the qajar period from the perspective of social sustainability

as a community center, schools play an important and fundamental role in the formation of the personality of the society and social behaviors. throughout the history of iran, schools have undergone many changes. one of these historical changes that led to the formation of modern schools happened during the qajar period, which had different reasons, such as the relations of the qajar rulers with the west. therefore, there has been a transitional period in the qajar school, which takes place in two stages, ancient and contemporary. human social behavior is formed in environments, one of the most basic of which is school and learning environments. one of the most important spaces in schools that is effective in social communication between students is the school yard. the purpose of this research is to investigate the position of the courtyard in a number of ancient and contemporary schools of isfahan in the qajar period in terms of social stability and to investigate the factors that have been influential in the emergence of this social stability. the present study was carried out by descriptive-analytical method and case study and library and field studies. six schools have been selected as case samples, three samples are related to the ancient period and three samples are related to the contemporary period. according to the investigations carried out in this research, it was found that the yard can be used with features such as: flexibility, use of green spaces and water, creating space for pause and movement, creating lighting in the space, multi-functionality, increasing the quality of spaces, respecting human standards, creating safety, creating cozy spaces, etc., should be a socially sustainable space in schools, and from old to new schools, the newer the buildings, the less spaces dedicated to social sustainability.