مطالعۀ تطبیقی اثربخشی به‌کارگیری مولفه‌های روان‌شناسی و روان‌شناسی شناختی بر پاسخ‌دهی مکان

حضور فرد در هر نوع فضا و مکان، بسته به نوع درکی که از آن محیط دریافت می‌کند، متفاوت است. این تفاوت به دلایل مختلف همچون تفاوت در شخصیت، احساسی که تجربه می‌شود، پردازش اطلاعات دریافتی، تعاملاتی که در آن محیط اتفاق می‌افتد و غیره رخ می‌دهد. پژوهش حاضر، با تامل بر نظریات مختلف روان‌شناسان، به بررسی مولفه‌های موثر از منظر روان‌شناسی و روان‌شناختی در حیطۀ معماری و شهرسازی می‌پردازد. از طرفی، درک مکانی را تحلیل کرده و تحولات آن را از دیدگاه‌‌های کلاسیک تا مداخلات معاصر روان‌شناسی شناختی بررسی می‌‌کند. درواقع این مقاله بر تاثیرات مولفه‌های مکانی از منظر نظریه‌‌های روان‌شناختی معروف، ازجمله نقشه‌های ذهنی کوین لینچ، محیط رفتاری روجر بارکر، و نظریۀ توسعه شناختی ژان پیاژه متمرکز است و با استفاده از دیدگاه‌های کلاسیک و نوین این متفکران، اثرگذاری عناصری چون نورپردازی، رنگ‌ها، صداها، و موقعیت قرارگیری فضاها بر روان‌شناسی و شناخت کاربران را ارزیابی می‌کند. هدف، ارائۀ چشم‌اندازی نوین برای راهنمایی طراحان و معماران است تا به‌واسطۀ شناخت بهتر تعاملات محیطی   شناختی، فضاهایی را خلق کنند که علاوه‌بر اینکه به نیازهای فعلی کاربران پاسخ می‌‌دهد، با توجه و تمرکز ویژه به مولفه‌های تاثیرگذار در حیطۀ روان‌شناسی و روان‌شناختی، تجربه‌های مکانی پویاتر و دلپذیرتری برای کاربران خلق کنند. ازآنجاکه ادغام دیدگاه‌های مذکور در معماری و شهرسازی تاکنون انجام نشده است؛ بنابراین مدل مفهومی جدیدی با یکپارچگی مولفه‌‌های اصلی و تمرکز بر گرافیک و طراحی محیطی و تعاملات فضایی در مکان‌های مختلف، ارائه می‌شود.

a comparative study of the effectiveness of using psychological and cognitive psychology components on location responsiveness

a person’s presence in any type of space and place is different depending on the type of perception he receives from that environment. this difference is due to various reasons such as differences in personality, the feeling that is experienced, the processing of received information, the interactions that occur in that environment, etc. the current research examines the effective components from the perspective of psychology and psychology in the field of architecture and urban planning by reflecting on the different theories of psychologists. on the other hand, it analyzes spatial perception and examines its evolution from classical perspectives to contemporary interventions of cognitive psychology. this article explores the influence of spatial elements through renowned psychological theories like kevin lynch’s mental maps, roger barker’s behavioral environment, and jean piaget’s cognitive development theory. by assessing the effects of lighting, colors, sounds, and spatial layout on users’ psychology and cognition, the study integrates classic and contemporary viewpoints of these theorists. the aim is to offer a fresh viewpoint to assist designers and architects in creating spaces that meet users’ current needs while also enhancing their spatial experiences. by emphasizing the influential components in psychology and cognition, the goal is to foster more dynamic and enjoyable environments. since the integration of these perspectives in architecture and urban planning is lacking, a new conceptual model is proposed, emphasizing graphic and environmental design and spatial interactions in diverse settings.