تحول‌شناسی مبانی نظری معماری و شهرسازی معاصر؛ گذار از گفتمان تاثیرپذیری به تاثیرگذاری

بررسی تاریخ معماری و شهرسازی نشان‌دهندۀ جایگاه منحصربه‌فرد مبانی نظری در انسجام‌بخشی به دانش آن‌ها در دوران‌ مختلف است؛ به‌طوری که ماهیت بین‌رشته‌ای معماری و شهرسازی باعث ایجاد ارتباطی چندسویه بین عواملی فرارشته‌ای و مبانی نظری آن‌ها شده است. پژوهش بنیادین پیش‌رو با هدف بررسی تطبیقی این عوامل در دوره‌های زمانی پیش از نوگرایی (مدرنیسم) تا به حال شکل گرفته است. بر این اساس، منابع کتابخانه‌ای مرتبط با روش کیفی گردآوری شده و تفسیر‌های ساختاری و الگوپردازانه با شیوۀ تحلیل گفتمان ارائه شده است. پرسش مهم این پژوهش الگوی تاثیرپذیری و تاثیرگذاری هم‌زمان این عوامل در دوران معاصر است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، می‌توان نقش عوامل کلان فرارشته‌ای در شکل‌دهی گفتمان کلی معماری و شهرسازی را نظام‌مند، عامل‌شناسانه و مقایسه‌ای ادراک کرد. کاربرد مهم این یافته ها نخست در ساختاربخشی نظام‌مند اذهان پژوهشگران به صورتی جامع نگر، بین رشته‌ای و از جنس فلسفۀ علم است. همچنین، روند بنیادین این پژوهش، برای تبدیل گفتمان تاثیرپذیری از شرایط محیطی به تاثیرگذاری در آن، با آگاهی از عوامل ایجادی و تلاش برای بازتعریف روابط کارکردی آن‌ها موثر است.

evolution of theoretical foundations of contemporary architecture and urban planning; transition from the discourse of impressionability to influence

studying the history of architecture and urbanism indicates the unique position of theoretical foundations in the coherence of their knowledge at different eras. so, the interdisciplinary nature of architecture and urbanism has created a multidisciplinary relationship between some transdisciplinary factors and their theoretical foundations. the present fundamental research has been formed with the aim of a comparative and systematic study of these factors in the pre-modernism era. accordingly, the library resources have been collected and presented using the qualitative research method by discourse analysis and structural and pattern-based interpretations. the critical question of this study is the pattern of impressionability and influence and the simultaneous impact of these factors in the contemporary era. based on this study’s findings, transdisciplinary macro factors’ role in shaping the overall discourse of architecture and urbanism can be perceived systematically, factor-based, and comparatively. the application of this research results is in the structure of the system-oriented part of the researchers’ minds in a holistic, interdisciplinary way and with the sense of philosophy of science. also, the fundamental trend of this research is effective in transforming the discourse of impressionability from environmental conditions to influence them; through awareness of the factors created and trying to redefine their functional relationships.