ارتقای عدالت توزیعی در پرتو اجرای طرح اعتبارسنجی شهروندان مبتنی بر نظام قانونی ایران

اعتبارسنجی شهروندان با مبانی حقوقیِ مربوط به برقراری عدالت توزیعی و مبانیِ اقتصادی مربوط به ایجاد شفافیت مالی و اقتصادی در تبادلات تجارتی و معاملاتی و ایجاد امنیت اقتصادی، دیرزمانی است که در نظام قانونی برخی کشورها مطرح و در برخی حوزه‌ها، به‌ویژه حوزه‌های مالی و اقتصادی عملیاتی شده است. اندیشه توزیع عادلانه ثروت، خدمات، تسهیلات و امکانات بر مبنای شایستگی و اهلیت شهروندان از نخستین روزهای شکل‌گیری نظام‌های حقوقی و سیاسی و نزد اندیشمندان و فیلسوفان سیاست و حقوق مطرح بوده است. همین اندیشه سبب گشت در مقام عمل به متناسب‌سازی اعطا و ارائه خدمات، امکانات، تسهیلات و حقوق اجتماعی با اهلیت، شایستگی و لیاقت اشخاص توجه شود. در مقابل، رفتارهای غیرقانونی، نامتعارف و غیراخلاقی در ساحت‌های گوناگونی بسان جرم، تخلف، تقصیر و قصور، بی‌مبالاتی، بی‌احتیاطی و عدم رعایت نظامات دولتی و حکومتی باعث سلب برخی حقوق اجتماعی یا عدم ارائه و اعطای برخی امکانات، تسهیلات و خدمات گردد. اعتبارسنجی شهروندان و تخصیص مدیریت‌شده امکانات، تسهیلات، خدمات و حقوق اجتماعی بر مبنای شاخص‌های تعریف‌شده‌ در نظام قانونی ایران مطرح گردیده است و می‌توان گرایش فکری قانون‌گذار را در پذیرش و تایید ایده متناسب‌سازی استنباط کرد. هم از حیث مقاصد و اغراض قانون‌گذاری این گرایش مشهود است و هم در اجرای ایده متناسب‌سازی در برخی مصادیق و موضوعات خاص و جزئی می‌توان به این گرایش قانون‌گذار پی برد. مقاله پیشِ‌رو تحقیقی است درباره فرایند اجرای اعتبارسنجی و مویدات فکری و عملی آن در نظام قانونی ایران، به‌همراه الزامات قانونیِ اقتضائی برای اجرای این طرح.

promoting distributive justice through the implementation of citizen validation system based on the legal system of iran

citizen validation, grounded in the legal principles of distributive justice and the economic foundations of financial and economic transparency in commercial and transactional exchanges, has been a long-standing concept in certain countries’ legal systems, particularly in the financial and economic domains. the idea of fair distribution of wealth, services, facilities, and opportunities based on citizens’ merit and eligibility has been a topic of discussion among scholars and philosophers of politics and law since the early days of the formation of legal and political systems. this notion led to the practical implementation of providing and allocating services, facilities, benefits, and social rights in accordance with individuals’ qualifications, merit, and deservingness. on the other hand, unlawful, abnormal, and unethical behaviors in various contexts such as crime, misconduct, negligence, indifference, and non-compliance with government regulations can result in the deprivation of certain social rights or the denial of access to specific facilities, services, and benefits.citizen validation and managed allocation of facilities, services, social rights, and entitlements based on defined criteria within the legal system of iran are topics of discussion that reflect the legislative inclination toward accepting and endorsing the idea of proportionality. this inclination is evident both in terms of the purposes and objectives of legislation and in the implementation of the proportionality concept in specific instances and particular subjects.this article is a research study on the process of implementing citizen validation and the intellectual and practical justifications within the legal system of iran, along with the necessary legal requirements for the implementation of this initiative.