کاربرد روشهای کمومتریکس در پایش آلاینده های زیست محیطی

با توجه به اهمیت اندازه گیری های زیست محیطی و پایش غلظت آلاینده ها، میزان مواجهه با آنها و ضرورت کاهش مخاطرات زیست محیطی برای جوامع انسانی و موجودات زنده، استفاده از کمومتریکس در مطالعات زیست محیطی در طول دو دهه گذشته افزایش یافته است. این کاربردها به آزمودن و اثبات قدرت روش های پردازش داده ها اختصاص داده شده در این زمینه و در دسترس بودن نرم افزارهای مناسب با تحقیقات فشرده در این زمینه منجر شده است. در این مطالعه مروری بر جنبه هایی از توانمندی روشهای کمومتریکس یا شیمی سنجی در پردارش داده های زیست محیطی و اندازه گیری های آلاینده های خطرناک پرداخته ایم. با توجه به مزایای روشهای چند متغیره و کمومتریکس انتظار می رود که در آینده این زمینه کاری بتواند در حل مسائل دشوار و استخراج اطلاعات مفید بیشتر از داده های آنالیز دستگاهی حوزه زیست محیطی موثر باشد که البته چالش های بسیاری نیز در این راه وجود دارد. از آنجایی که پایش های زیست محیطی همچنان با مخلوط‌های آلاینده پیچیده‌تر مواجه می‌شود، استفاده از رویکردهای کمومتریکس پیشرفته برای به دست آوردن بینش جامع در مورد سرنوشت و رفتار آلاینده‌ها در سیستم‌های زیست‌محیطی یا زیستی دارای اهمیت خواهد بود. چشم اندازها و چالش‌های آینده در کاربرد کمومتریکس، پتانسیل زیاد این روش ها برای پیشبرد پایش های زیست‌محیطی و تجزیه آلاینده‌ها را نشان می دهد. از ادغام داده‌های بزرگ و یادگیری ماشین گرفته تا پیشرفت‌ها در تصویربرداری فراطیفی، همجوشی حسگر و کمی‌سازی عدم قطعیت، اطلاعات موجود در متون علمی بر وسعت رویکردهای نوظهور و نوآورانه در کمومتریکس زیست محیطی تاکید می‌کند.

application of chemometrics methods in the monitoring of environmental pollutants

due to the importance of measurement and monitoring of environmental pollutants, the amount of exposure and the need to reduce environmental risks for humans and living organisms, the use of chemometrics in environmental studies has increased over the past two decades. these applications are designed to test and prove the power of dedicated data processing techniques and the availability of suitable software with broad applications in this field. in this review study, we have discussed aspects of the ability of chemometrics methods in gathering environmental data and measuring hazardous pollutants. considering the advantages of multivariate methods and chemometrics, it is expected that it can be more effective in solving difficult problems and extracting useful information. as environmental monitoring continues to monitor complex pollutant mixtures, the use of advanced chemometrics approaches will be important to gain comprehensive insight into the following of the pollutants in environmental or biological systems. future prospects and challenges in the application of chemometrics show the great potential of these methods to enhance environmental monitoring and pollutant analysis. integration of big data, machine learning, advance hyperspectral imaging, sensor fusion, and uncertainty quantification can be considered as emerging and innovative approaches in environmental chemometrics.