بررسی تاثیر منابع طبیعی و سرمایه انسانی بر ردپای اکولوژیکی ایران

در سال‌های اخیر مقابله با تخریب محیط زیست به عنوان یک دغدغه برای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در سراسر جهان مطرح شده است. سرمایه انسانی، رشد اقتصادی و منابع طبیعی هر کدام از عوامل موثر در توسعه پایدار هستند و همبستگی نزدیکی با ردپای اکولوژیکی دارند. ردپای اکولوژیکی فشار انسان بر محیط‌زیست را نشان می‌دهد و ظرفیت احیاکنندگی زیست‌کره را با مصرف انسان مقایسه می‌کند. در نتیجه، به منظور حفظ ردپای اکولوژیکی و توسعه پایدار در ایران، لازم است که سرمایه انسانی و رشد اقتصادی موثر و موازی با توسعه منابع طبیعی باشد. در این مقاله با به کارگیری ردپای اکولوژیکی به عنوان  شاخص تخریب محیط زیست، اثر رشد اقتصادی، سرمایه انسانی، منابع طبیعی بر ردپای اکولوژیکی برای دوره 2021-1988 ایران با استفاده از روش ardl مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان داده است که یک رابطه منفی میان رشد اقتصادی و متغیر سرمایه انسانی بر ردپای اکولوژیکی در کوتاه‌مدت وجود دارد و  در بلندمدت سرمایه انسانی مثبت شده است و یک رابطه مثبت میان منابع طبیعی و ردپای اکولوژیکی در کوتاه‌مدت و بلندمدت وجود دارد. نتیجه‌گیری‌ها نشان می‌دهد سرمایه انسانی، رشد اقتصادی و منابع طبیعی دارای تاثیر مستقیم بر ردپای اکولوژیکی در ایران هستند. با افزایش سرمایه انسانی، قابلیت‌های تولیدی و اقتصادی کشور بهبود می‌یابد و در صورت رعایت ردپای اکولوژیکی، حفظ منابع طبیعی جامعه نیز ممکن است. اما در صورتی که تنها به رشد اقتصادی فکر شود و بدون توجه به ردپای اکولوژیکی، فعالیت اقتصادی انجام شود، می‌تواند منجر به خطراتی برای محیط زیست و منابع طبیعی شود. لذا با توجه به اینکه سرمایه انسانی، رشد اقتصادی و منابع طبیعی با ردپای اکولوژیکی در ایران به یکدیگر وابسته هستند، بهتر است که هماهنگی و همکاری بین دولت، صنعت و جامعه در راستای تعادل بخشیدن بین توسعه اقتصادی و حفظ محیط زیست، تقویت شود.

investigating the impact of natural resources and human capital on iran’s ecological footprint

in recent years, dealing with environmental degradation has been raised as a concern for developed and developing countries around the world. human capital, economic growth and natural resources are all effective factors in sustainable development and are closely related to the ecological footprint. the ecological footprint shows the human pressure on the environment and it compares the biosphere regeneration capacity with human consumption. as a result, in order to maintain the ecological footprint and sustainable development in iran, it is necessary for human capital and economic growth to be effective and parallel to the development of natural resources. in this article, using the ecological footprint as an indicator of environmental degradation, the effect of economic growth, human capital, and natural resources on the ecological footprint for the period of 1988-2021 in iran has been investigated using the ardl method. the results of the study have shown that there is a negative relationship between economic growth and the variable of human capital on ecological footprint in the short term, and in the long term, human capital has become positive, and there is a positive relationship between natural resources and ecological footprint in the short term and long term. the conclusions show that human capital, economic growth and natural resources have a direct impact on the ecological footprint in iran. with the increase of human capital, the production and economic capabilities of the country are improved, and if the ecological footprint is observed, it is also possible to preserve the natural resources of the society. but if only economic growth is thought of and economic activity is carried out without considering the ecological footprint, it can lead to risks to the environment and natural resources. therefore, considering that human capital, economic growth and natural resources are interdependent with the ecological footprint in iran, it is better to strengthen the coordination and cooperation between the government, industry and society in order to balance economic development and environmental protection.