تحلیل اثرات فعالیت های سیستم پایدار غذایی بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فراروی بشریت، دستیابی به رژیم‌های غذایی سالم برای همه افراد با توجه به منابع‌طبیعی محدود در سطح جهانی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل اثرات مهم‌ترین مولفه‌های تاثیرگذار سیستم غذایی بر ابعاد امنیت غذایی در قالب محیط غذایی و زنجیره تامین مواد غذایی صورت پذیرفت. به‌لحاظ روش‌شناختی، این تحقیق از نظر میزان کنترل متغیرها، غیرآزمایشی و توصیفی، از نظر روش گردآوری داده‌ها، میدانی و درنهایت به‌لحاظ قابلیت تعمیم‌یافته‌ها، از نوع پیمایشی به‌شمار می‌آید. جامعه آماری این پژوهش 304837 خانوار روستایی استان آذربایجان غربی می‌باشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 482 خانوار به‌روش نمونه‌گیری طبقه‌ای چندمرحله‌ای به‌عنوان حجم نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه‌ای است که در سه بخش تدوین گردیده‌است. بخش اول، سوالات مربوط به ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی خانوار، بخش دوم، سوالات مربوط به امنیت غذایی در قالب ابعاد چهارگانه و درنهایت بخش سوم پرسشنامه سوالات مربوط به فعالیت‌های سیستم غذایی پایدار در قالب محیط غذایی و زنجیره تامین مواد غذایی تشکیل می‌دهد. روایی محتوایی ابزار تحقیق با نظر پانل از کارشناسان و متخصصان در زمینه موضوع موردپژوهش مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق، از ضریب آلفا کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای بخش مربوط به سوالات امنیت غذایی 74/0 و بخش مربوط به سوالات فعالیت‌های سیستم غذایی 78/0 محاسبه گردید. به‌منظور سنجش عملکرد فعالیت‌های سیستم غذایی بر ابعاد امنیت غذایی از روش تحلیل حداقل مربعات جزئی (pls) استفاده شد. نتایج در رابطه با آزمون اثر فعالیت‌های سیستم غذایی بر ابعاد امنیت غذایی نشان داد، مولفه قیمت و توان مالی مربوط به زیر بخش محیط غذایی و مولفه ذخیره و توزیع مواد غذایی مربوط به زیر بخش زنجیره تامین مواد غذایی اثر منفی و معنی‌داری بر ابعاد امنیت غذایی داشته‌اند این در حالی است که سایر مولفه‌های مورد ارزیابی اثر مثبت و معنی‌داری بر ابعاد امنیت غذایی خانوارهای روستایی منطقه موردمطالعه داشته‌اند. به‌طورکلی تمامی فعالیت‌های موردبررسی تبیین‌کننده 79% از تغییرات امنیت غذایی است.

analysis of the effects of sustainable food system activities on the food security of rural households in west azerbaijan province

one of the biggest challenges facing humanity is achieving healthy diets for all people on a global level. the current research was carried out with the aim of identifying and analyzing the effects of the most important factors affecting the dimensions of food security in the form of the food environment and food supply chain. in terms of methodology, this research is non-experimental and descriptive in terms of variable control, field in terms of data collection method, and finally, in terms of generalizations, it is survey type. the statistical population of this research is 304837 rural households in west azerbaijan province. using cochran’s formula, 482 households were selected as the statistical sample size by the multi-stage stratified sampling method. in order to measure the performance of food system activities on aspects of food security, the partial least squares (pls) method was used. the results in relation to the test of the effect of food system activities on the aspects of food security showed that the component of price and financial ability related to the sub-sector of the food environment and the component of food storage and distribution related to the sub-sector of the food supply chain had a negative and significant effect on the dimensions of food security. this is despite the fact that other evaluated components have had a positive and significant effect on the dimensions of food security for rural households in the studied area. in general, all the investigated activities explain 79% of food security changes.