بررسی توزیع مکانی زمانی و عوامل موثر در شیوع بیماری کرونا (ویروس کووید-19) در استان خراسان جنوبی

بیماری کروناویروس (covid-19) ناشی از ویروس sars-cov-2 است، که به دلیل سرعت بالا شیوع، نگرانی جهانی را در زمینه سلامتی برانگیخته است. در طول مبارزه با اپیدمی این بیماری ، gis و اطلاعات جغرافیایی بیماران نقش مهمی در شناسایی انتقال مکانی این بیماری همه‌گیر برای کنترل، پیشگیری همچنین تصمیم بر چگونگی تخصیص مکانی منابع دارویی و غیره ایفا کرده اند. هدف از این پژوهش بررسی توزیع مکانی زمانی و عوامل موثر در شیوع بیماری کرونا (ویروس کووید-19) در استان خراسان جنوبی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی می‌باشد. این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی بود که برای بررسی ارتباط12 متغیر توصیفی به عنوان متغیر شامل ارتفاع، میانگین بارندگی، میانگین دما، جمعیت، مساحت، نرخ باسوادی، میزان بیمه شده، نرخ بیکاری، تراکم جمعیت، تعداد 65 سال و بیش تر، تعداد بیمارستان ها و تعداد خانه های بهداشت؛ با متغیر وابسته که نرخ ابتلا به کویید- 19 در مرز مطالعه می باشد، از رگرسیون های وزنی جغرافیایی و رگرسیون حداقل مربعات معمولی استفاده شد. به این منظور از آزمون خود همبستگی فضایی موران استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد پنج متغییر دارای ارتباط معنی دار با توزیع کویید 19 در استان بود. سه متغیر تراکم جمعیت، افراد بالای 65 سال و تعداد بیمارستان تاثیر گذاری بیشتری نسبت به سایر متغیر ها داشتند. باتوجه به نتایج بدست آمده این سیستم در مدیریت کنترل اپیدمی کووید19 کاربرد داشته و میتوان در بیماری های همه گیر استفاده نمود.

spatial and temporal distribution analysis of the effective factors in the prevalence of covid-19 in south khorasan province

covid-19, caused by sars-cov-2 virus, raised global health concerns due to its rapid spread. during the fight against this epidemic, gis and geographical information have played an important role in identifying the spatial transmission of this pandemic for control, prevention, and decision-making regarding the allocation of medical resources. this study aimed to investigate the spatiotemporal distribution and influential factors in the spread of covid-19 in south khorasan province using a geographic information system. this descriptive-analytical study examined the relationship between 12 descriptive variables, including elevation, average precipitation, average temperature, population, area, literacy rate, insurance coverage, unemployment rate, population density, number of people over 65, number of hospitals, and number of health centers, with the dependent variable of covid-19 incidence at the study boundary, using geographically weighted regression (gwr) and ordinary least squares (ols) regression. to this end, the moran’s spatial correlation test was used. the results showed that five variables had a significant correlation with the distribution of covid-19 in the province. population density, people over 65, and the number of hospitals had a greater impact compared to other variables. based on the obtained results, this system can be useful in the management and control of the covid-19 epidemic and can be used in pandemic diseases as well.