گسترش و جایگاه زبان پارسی دری در حوزۀ هند

سرآغاز ورود زبان پارسی دری به هند، تقریبا هزار سال پیش در زمان حملة سلطان محمود به نیم قارۀ هند است. از آنجا که غزنویان ترک نژادِ پارسی زبان بودند و هم‌ردیف آنها در عهد غوریان تاجیک‌ها‌ نیز پارسی زبان بودند، زبان پارسی راه خود را در هند و در عمق فرهنگ آن بازکرد و یگانه زبان ارتباطی، زبان تفاهم، زبان تحصیل و زبان دانشگاهی هند شد و سخن سرایان، روشنفکران و دولتمردان آثارشان را با زبان شیرین پارسی دری نوشتند. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی در پی بیان چرایی گسترش زبان پارسی دری در هند بوده و نتیجه گرفت که این زبان بعد از ورود محمود غزنوی به هند جایگاه ویژه‌ای در گستره ادبیات هندی یافت و این سرزمین مرکز بزرگی برای نشر آثار زبان پارسی دری ‌شد. مطالعة ادب و فلسفة هند، ابوریحان البیرونی را که همراه با سلطان محمود وارد هند شده بود، فریفتة خود ساخت و کتاب‌های تحقیق ماللهند، آثارالباقیه و التفهیم لاوائل صناعت تنجیم را تالیف کرد. سلطان محمود از سال 392- 416هش. هفده‌بار به هند سفر کرد و هربار دانشمندان و شاعران و ادبای زیادی چون عنصری بلخی و فرخی سیستانی و ... با او همراه بودند. چون سلطان زبان پارسی دری را دوست داشت شاعران و ادبای این زبان در هند به دربارش گرد آمدند، از آن تاریخ به بعد زبان پارسی دری در هند گسترش و مراکز ادبی و فرهنگی از خراسان به هند انتقال یافت. این مراکز به گونه‌ای گسترده و چشمگیر به پخش و انتشار ادب و فرهنگ خراسانی اقدام کرده و در نتیجه ثمره‌های بسیار ارزشمند به بار آوردند، لاهور، دهلی، بنگال، دکن، ملتان و کشمیر از آن جمله این مراکز هستند.

expansion and position of dari persian language in the indian context

the inception of the dari persian language into india dates back almost a thousand years ago during sultan mahmud's expedition to the indian subcontinent. since the ghaznavids, who were of turkic descent, spoke persian, and their counterparts during the ghurid period, the tajiks, also spoke persian, the persian language paved its way into india and deeply penetrated its culture. it became the sole language of communication, understanding, education, and academia in india, and its poets, intellectuals, and statesmen wrote their works in the sweet dari persian language. this research, conducted using a descriptive-analytical method, seeks to elucidate the reasons for the expansion of the dari persian language in india. the findings suggest that after mahmud ghaznavi's arrival in india, this language found a special place in indian literature, and this land became a major center for the dissemination of dari persian works. the study of indian literature and philosophy captivated abu rayhan al-biruni, who accompanied sultan mahmud to india, and he authored books such as ma'alim al-hind and kitab al-qanun al-tajrim. sultan mahmud made seventeen trips to india between 1014 and 1032 ad, and each time he was accompanied by numerous scholars, poets, and literati, such as unsuri balkhi and farrokh-i sistani. as sultan mahmud had an affinity for the dari persian language, poets and literati of this language gathered at his court. from that time onwards, the dari persian language expanded in india, and literary and cultural centers were transferred from khorasan to india. these centers played a significant role in disseminating khorasani literature and culture, yielding valuable fruits. lahore, delhi, bengal, deccan, multan, and kashmir are among these centers.