تجلی فرهنگ باستان ایران در اندیشه و بیان هنری شاهنامه فردوسی

آموزه ‌های فکری و مبانی اندیشگی شاهنامه بهترین نمونه و الگو برای بنیاد جامعه‌ای مطلوب و آراسته به اصول انسانی است؛ چنان که برخی از محققان ، جهان بینی فردوسی را بهترین الگو برای پی‌ریزی جهانی متعادل همراه با سعادت نسبی دانسته‌اند. «خرد»، «داد» و «دهش» سه رکن اصلی اندیشۀ فردوسی را در شاهنامه تشکیل می‌دهند و در کنار آنها مفاهیمی همچون شادزیستن، عبرت آموزی و تامل در دنیای فانی، معمای مرگ و تقدیر، آزادی و آزادگی و بسیاری مفاهیم دیگر... در بیان هنرمندانۀ سراینده کاخ بلند نظم، مجال بروز یافته‌اند.کارکردهای زبانی شاهنامه و دامنۀ ظرفیت سازیهای زبانی و دغدغه‌های ارزندۀ چهرۀ ماندگار فرهنگ ایران برای پی‌ریزی بستری از عناصر و امکانات زبان فارسی و نامها و واژه‌های اصیل فارسی، ازدیگر وجوه اهمیت حماسه ملی ایران است که در این مقاله به صورت کلی به آن اشاره شده است. همچنین بیان هنری فردوسی در سه محور «سادگی زبان»، «لحن و موسیقی» و «اصول بلاغی و بدیعی» تحلیل و بررسی شده است.

the manifestation of ancient iranian culture in the thought and artistic expression of ferdowsi’s shahnameh

the intellectual teachings and philosophical foundations of shahnameh (book of kings) serve as the best example and model for constructing a desirable and refined society based on human principles. some researchers have considered ferdowsi’s worldview the best model for creating a globally balanced world with relative happiness. wisdom, justice, and wonder are the three main pillars of ferdowsi’s thought in shahnameh. alongside these principles, concepts such as joyful living, moral lessons, contemplation of the ephemeral world, the mystery of death and fate, freedom and liberty, and many other concepts find expression in the artistic expression of the grand palace of literature.this article, collected through a descriptive-analytical method and library sources, explores the linguistic functions of shahnameh and the range of linguistic capacities and concerns of the enduring face of iranian culture and literature in creating a foundation of persian language elements, unique persian names, and authentic persian vocabulary, which are essential aspects of the national epic of iran. the article also analyzes and examines ferdowsi’s artistic expression in three axes: simplicity of language, tone and music, and rhetorical and innovative principles.