خوانشی سیاسی و ساختارگرایانه از قالب‌های قصیده، نیمایی و سپید

جامعه‌شناسی ساخت‌گرا یکی از رویکردهای اساسی در نقد ادبی معاصر است. ساختارگرایانی چون لوکاچ، گلدمن، ماشری، آلتوسر و ایگلتون معتقدند همان‌گونه که ساختار ادبیات از ساختار جامعه تاثیر می‌پذیرد؛ به همان نسبت یا کم و بیش بر ساختار جامعه تاثیر می‌گذارد. از نظر آن‌ها هر نظریۀ ادبی خصلتی سیاسی داشته و در زیر سیطرۀ ایدئولوژی است. ساختارگرایی، بازتاب ایدئولوژی و ساختارها را در اثر ادبی بررسی کرده و آنگاه تاثیر اثر ادبی را در تحولات اجتماعی نشان می‌دهد. در این مقاله ساختار قالب‌های قصیده، نیمایی و سپید بر اساس آرای جامعه‌شناسان ساختارگرا بررسی می‌شود. هدف مقالۀ حاضر که روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتاب‌خانه‌ای تدوین شده است؛ تبیین چگونگی رابطۀ ساختار قالب‌های قصیده، نیمایی و سپید با ساختار جامعه و ایدئولوژی حاکم بر آن بوده و این نتیجه حاصل شده است که ساختار این قالب‌ها از ساختار جامعه و ایدئولوژی حاکم بر آن متاثر بوده است. با توجه به جایگاه قافیه می‌توان گفت که ساختار قصیده با ساختار جامعۀ خودکامه و ساختار قالب‌های نیمایی و سپید نیز با لیبرالیسم هم‌خوانی دارد.

a political and structuralism reading of the ode, nimaie, and sepid poetic forms

constructivist sociology is one of the basic approaches in contemporary literary criticism. structuralists such as lukács, goldman, mascheri, althusser, and eagleton believe that as the structure of literature is affected by the social structure, it also affects the social structure in the same proportion or more or less. according to them, every literary theory had a political character and was controlled by ideology. structuralism examined the reflection of ideology and structures in the literary work and then showed the literary work’s influence on social development. in this article, the ode, nimaie, and sepid poetic forms structure were examined based on the opinions of structuralism sociologists. this article’s purpose, compiled with the descriptive-analytical method and using library sources, was to explain how the structure of the ode, nimaie, and sepid formats was related to the structure of the society and the ideology that governs it. finally, it was concluded that these forms’ structures were influenced by the structure of the society and its ruling ideology. considering the position of the rhyme, it can be said that the ode structure was compatible with the structure of the autocratic society. the structure of nimaie and sepid formats is also compatible with liberalism.