تحلیل شبکۀ اجتماعی هم‌نویسندگی کتب اعضای هیئت‌علمی رشته علوم تربیتی

پژوهش حاضر با هدف تحلیل ساختار شبکه اجتماعی هم‌نویسندگی کتب اعضای هیئت‌علمی رشته‌ علوم تربیتی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران انجام گردید. در این پژوهش از رویکرد علم‌سنجی و تحلیل شبکه‌های اجتماعی استفاده شده است. جامعه‌ آماری این پژوهش کتب منتشرشده اعضای هیئت‌علمی رشته علوم تربیتی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران است که توسط سازمان‌های انتشاراتی چاپ گردیده و در سایت خانه‌ کتاب نمایه شده است. با روش نمونه‌ در دسترس 643 کتاب بررسی شد. در این پژوهش ابتدا به بررسی الگوهای هم‌نویسندگی در کتب اعضای هیئت‌علمی رشته علوم تربیتی پرداخته و سپس با رویکرد علم‌سنجی به مطالعه ساختار شبکه هم‌نویسندگی با استفاده از شاخص‌های کلان چگالی یا تراکم، ضریب خوشه‌بندی، قطر شبکه ، اتصال و میانگین فاصله پرداخته شد و برای بررسی عملکرد هر یک از اعضا از شاخص‌های خرد مرکزیت درجه، بینیت، نزدیکی و بردار ویژه استفاده گردید. بررسی الگوهای هم‌نویسندگی بین اعضای هیئت‌علمی نشان داد که بیشترین میزان هم‌نویسندگی در بین جامعه‌ مورد مطالعه  به‌صورت 231 مورد دونویسندگی (36 درصد)،  104 مورد به‌صورت سه‌نویسندگی (16 درصد) ، 32 مورد به‌صورت چهارنویسندگی (5 درصد)، 46 مورد به‌صورت پنج نویسندگی و بیشتر (7 درصد) بوده است. سهم تک‌نویسندگی در این بین 230 مورد (36 درصد)  گزارش شده است. به بیان دیگر 64 درصد کتاب‌ها به‌صورت مشارکتی منتشرشده است. شبکه هم‌نویسندگی کتب اعضای هیئت‌علمی رشته علوم تربیتی از تعداد 106 گروه و 100 پیوند تشکیل شده‌است. همچنین بررسی شاخص‌های کلان شبکه‌ اجتماعی هم‌نویسندگی در جامعه مورد مطالعه نشان‌دهنده‌ آن است که این ساختار، به دلیل چگالی کم آن از انسجام پایینی برخوردار بوده و شبکه هم‌نویسندگی کتب اعضای هیئت‌علمی علوم تربیتی، شبکه‌ای گسسته و دارای روابط بسیار کم میان گروه‌های مختلف است. تحلیل شاخص‌های خرد نشان می‌دهد که با توجه به شاخص مرکزیت افرادی چون محمود مهرمحمدی، کوروش فتحی‌واجارگاه و محمد عطاران و خسرو باقری، از جایگاهی برجسته و میزان نفوذ و قدرت آن‌ها در شبکه، نسبت به سایر اعضا، بالاتر بوده و دارای بیشترین قدرت تاثیرگذاری علمی هستند و این افراد به نوعی جریان اطلاعات در شبکه را کنترل می‌کنند.

co-authorship social network analysis of educational sciences faculty members’ books

the present study was conducted with the aim of analyzing the structure of the social network of co-authoring books by faculty members in the area of educational sciences of tehran province universities. in this research, the scientometric approach and analysis of social networks has been used. the statistical population of this research is the books published by the faculty members in the area of educational sciences in public universities of tehran, which were published by publishing organizations and were indexed on khaneh ketab website. 643 books were studied using the available sample method. in this research, at first the patterns of co-authorship in the books of faculty members in the area of educational sciences were examined, then, with a scientometric approach, the structure of the co-authorship networks using macro indicators of density including clustering coefficient, network diameter, connectivity, and average were studied. the distance was considered and micro-indices of centrality degree, betweenness, closeness and eigenvector were used to check the performance of each member. examining the patterns of co-authorship among faculty members showed that the highest amount of co-authorship among the studied population was 231 cases of double authorship (36 percent), 104 cases of triple authorships (16 percent), 32 cases of four authorships (5 percent), and 46 cases of five authorships or more (7 percent). the share of single authorship has been reported in 230 cases (36 percent). in other words, 64 percent of the books are collaboratively published. the co-authoring network of books by faculty members in the area of educational sciences consists of 106 nodes and 100 links. also, the examination of the macro indicators of the social network of co-authorship in the studied society shows that this structure has low cohesion due to its low density, and the network of co-authorship of books by educational science faculty members is a discrete network with very few relationships between different nodes. the analysis of the micro-indices show that according to the centrality index, scholars such as mahmoud mehrmohammadi, kourosh fathi vajargah, mohammad attaran and khosrow bagheri have prominent positions and their level of influence and power in the network is higher than other members. also, these people somehow control the flow of information in the network.