نمودهای عناصر رئالیسم جادویی در مناقب‌العارفین

در میان گونه‎های مختلف ادبی، متون عرفانی و به‎ویژه تذکره‎های عرفانی که شرح حال عرفا و مشایخ صوفیه را روایت کرده‌اند، به‌سبب اشتمال بر اعمال شگفت‎انگیز و خارق‎العاده‎ای که بر اثر کرامت‎های عارفان رخ می‎دهد، بیشترین شباهت و هم‎سویی را با مولفه‎های مکتب رئالیسم جادویی دارند. نگارندگان پژوهش حاضر، از میان تذکره‎های عرفانی و شرح حال عرفا، کتاب مناقب‎العارفین احمد افلاکی را که در شرح حالات و مقامات مولانا و خاندان و اصحاب ایشان است، به‎عنوان جامعۀ آماری این پژوهش در نظر گرفته‎ و به‎ شیوۀ توصیفی‌‌‎تحلیلی به بررسی نمودهای عناصر رئالیسم جادویی در اثر یادشده همت گمارده‎اند. برایند پژوهش نشان می‎دهد که افلاکی نیز مانند نویسندگان پیشرو مکتب رئالیسم جادویی، با کمک قوۀ تخیل بسیار بالا و خلاقیت ادبی و نبوغ هنری قابل‎تحسینی که دارد، عناصر جهان جادو و جهان واقعیت را آن‌چنان خلاقانه در هم می‎آمیزد که منجر به شکل‌گیری کلیّتی واحد و یگانه می‎شود و خواننده را مجاب می‎کند که عنصر جادویی را که در بستری از واقعیت جریان دارد، بپذیرد. وجود عناصری چون هویت‌گردانی، زمان‎پریشی، مکان‌پریشی، آمیزش و تلفیق هنرمندانۀ واقعیت و خیال، کاربرد بزرگ‎نمایی و اغراق و کرامت‎های شگفت‎ و شگرفی که از شخصیت‎های حکایت‎ها سر می‎زند، مناقب‎العارفین را هرچه بیشتر به قلمرو رئالیسم جادویی سوق می‎دهد.

signs of magical realism in manaqib al-arifin

among the various literary genres, mystical texts, and especially mystical memories that have narrated the biography of mystics, include the miraculous and extraordinary deeds that occur as a result of mystical virtues. they have the most similarity and alignment with the components of the school of magical realism. the authors of the present study, among the mystical memoirs and biographies of mystics, have considered the book manaqeb al-arefin ahmad aflaki, which describes the states and officials of maulana and his family and companions, as the statistical population of this research. descriptive-analytical method has tried to study the elements of magical realism in the mentioned work. the result of the research shows that aflaki, like the leading writers of the school of magical realism, with the help of his very high imagination and admirable literary creativity and artistic genius, combines the elements of the world of magic and the world of reality so creatively that the formation of a whole becomes unique and persuades the reader to accept the magical element that flows in the context of reality. existence of elements such as identity, timelessness, placement, artistic fusion of reality and fantasy, use of magnification and exaggeration, and wonderful wonders that emerge from the characters of the stories. manaqeb al-arefin leads the mystics more and more to the realm of magical realism.