ارزیابی کیفی ترجمۀ عربی شعر سعدی بر پایۀ نظریۀ جیمز هولمز (مورد مطالعه: کتاب غزلیات سعدی الشیرازی اثر محمد علاء‌الدین منصور(

ترجمه، یکی از عوامل دگرگونی اندیشه و مانند پلی برای انتقال افکار از زبان‌های مختلف به یکدیگر عمل می‌کند. از دیرباز ترجمۀ شعر توجه مترجمان را به خود جلب کرده و همواره ترجمه‌پذیری یا ترجمه‌ناپذیری آن موضوع نظریه‌پردازان ترجمه بوده است. در عرصۀ برگردان شعر به زبان عربی، به اشعار شاعران ایرانی توجه ویژه ای شده و پا به پای دیگر آثار ادبی به پیش تاخته است. در این جستار، ترجمۀ غزلیات سعدی شیرازی، اثر محمد علاء الدین منصور از منظر مطالعات توصیفی فرایند‌‌مدار ترجمه با تکیه بر نظریۀ راهبردهای نقد ترجمۀ شعر جیمز هولمز بررسی می شود. با این که هولمز خود معتقد است، هیچ ترجمه‌ای از شعر هرگز همانند یا معادل اصل نیست و محدودیت‌های کاربردی حاکم بر موقعیت، مانع دست یابی به معادل است، اما  بااین‌حال، چهار گونه راهبرد مقلدانه، تمثیلی، سازواره‌ای و منحرف را معرفی می کند که اغلب برای ترجمۀ انواع شعر به کار می‌روند. انتخاب راهبرد، خود، نشان دهندۀ هنجارهای زبان مقصد و اولویت‌های فرهنگی مخصوص در زبان خاصی است. نتیجۀ اصلی ارزیابی کیفی ترجمۀ عربی علاء الدین منصور، این امر را اثبات می کند که وی ترجمه ای مقلدانه و در موارد اندکی هم از ترجمۀ سازواره‌ای و منحرف در ترجمه بهره برده است.

qualitative evaluation of arabic translation of saadi’s lyrics based on james holmes theory

translation acts as a bridge of thought as a bridge to transfer thoughts from different languages to each other. poetry translation has long attracted the attention of translators and its translatability or non-translatability has always been discussed by translation theorists. in the field of translating poetry into arabic, the poems of iranian poets have always been of special interest and have overtaken other literary works. in this article, parts of the translation of saadi shirazi’s lyric poems by mohammad alaeddin mansour are examined from the perspective of descriptive studies of the translation process-orientation, relying on the theory of translation criticism strategies of james holmes. although holmes himself believes that no translation of a poem is ever the same as or equivalent to the original, and that the practical limitations of the situation preclude the achievement of the equivalent, used to translate a variety of poems, it has identified four types of imitative strategies, allegorical strategy, structural strategy and deviant strategy, which are traditionally used to translate different types of poetry. the choice of strategy reflects the norms of the target language and specific cultural priorities in a particular language. the main result of the qualitative evaluation of aladdin mansour’s interpretation indicates that his work is mostly based on imitative and allegorical translation, and in a few cases, a structural and deviant translation can be traced in his translation.