اوحدی مراغه‌ای و راه ملامت

در این مقاله تلاش شده است که جایگاه اوحدی مراغه ای در گونه ای از غزل سرایی، یعنی قلندریات و ادبیات ملامتی، بازشناسی شود. دقت و مطالعه در دیوان اوحدی به اثبات می رساند که او علاوه بر پرداختن به مضامین سادۀ ادبیات ملامتی همچون مجاهدۀ نفس، بی‌توجهی به ردّ و قبول خلق، رهایی از بند تعلقات دنیوی، تاکید بر صدق و اخلاص و... اصراری ویژه بر افراطی ترین و بی‌پرواترین این‌گونه مضامین دارد. همچنین مطالعه در دیگر آثار اوحدی مانند مثنوی جام جم و قصاید دیوان وی نیز گویای این است که این مضامین مطرح شده در غزلیاتش دارای کاربردی ملامت جویانه است و بیشتر جنبۀ استعاری و شاعرانه دارد تا این که آن ها را بازگوکنندۀ واقعیت احوال اوحدی بدانیم. همچنین اگر آثار ملامتیان را برخاسته از دو انگیزۀ درونی و فردی یا بیرونی و اجتماعی تلقی کنیم، بررسی غزلیات اوحدی نشان می دهد که گرایش او به انگیزه های بیرونی و اجتماعی در پرداختن به ادبیات ملامتی بیشتر از انگیزه‌های درونی است.

ovhad’oddin maragheei and the malamatiyeh sect

this article is an attempt to recognizing the place of ovhadi maragheei in a kind of lyric writing as: &qalandariyat& and “malamati literature”. for this purpose, the accuracy and study of divan ovhadi proves that in addition to dealing with the simple themes of malamati literature such as: fighting against the ego, disregarding whether people praise or condemn, freedom from worldly attachments, emphasis on honesty and sincerity and etc, he has a special insistence on the most extreme and reckless of this kind themes. also, the study of other works of ovhadi, such as the masnavi &jam jam& and qasead of his divan, shows that these themes raised in his sonnets are more to reach the malamati motivations and have a metaphorical and poetic aspect rather than retelling the reality of his situation. also, if we consider malamatieh’s works as emerging from two internal and individual or external and social motives, the analysis of ovhadi’s sonnets shows that in dealing with malamati literature, his tendency is more towards external and social motives than internal motives.