تاثیر موسیقی و پیوند و ارتباط آلات آن برای رسیدن به فنا فی‌اللّه در دیوان شمس

مولانا از تاثیر موسیقی در وصول به حق، بسیار بهره برده و بارها از آلات موسیقی در تشریح وادی فنا سود جسته و خود را بسانِ بسیاری از آن آلات به همراه معشوق در آن مقامات دیده است. در این جستار سعی بر آن است، با روشی توصیفی-تحلیلی، گسترۀ فنا و پیوند و رابطۀ آن با سماع و آلات موسیقی و تاثیر آن در احوال سالک، مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد؛ بنابراین تحقیق حاضر به بیان تاثیر موسیقی و ارتباط آلات آن در وصول به حق و فنا فی اللّه در دیوان شمس می‌پردازد، مولوی تقریرات متنوعی از آلات موسیقی را در این عوالم، به ظهور آورده است. فنا به‌عنوان نهایت سیر الی اللّه و غایت همت عارفان در دیوان شمس، تجلّی شگرف و شگفتی یافته است. در این سیر و سلوک، سماع نقشی اساسی داشته و موسیقی مناسب با آن از اهمیت بالایی برخوردار است؛ ازاین‌رو در تصوف، موسیقی و آلات آن کارکردی شایسته و بایسته دارند و در عروج سالک به بلندای عرفان، موثرند. آن‎چه در فنا برای سالک رخ می‌دهد معمولاً غیرقابل‌توصیف است و زبان، توان بیان و پرداختن کامل بدان را ندارد. ناگزیر می‎توان از طریق وجد و سماع سالک که با ناله و نوای سازها همراه می‌شود، شمه‎ای از آن‎ها را درک و به نوشتار آورد.

analysis musical instruments and perdition in the way of god in the divan-e kabir-e shams

perdition as the ultimate step into god and the highest efforts of the mystics in the divan of shams is an excellent manifestation. in this concept, dance has a significant role and the music has a great importance. hence, in sufism, music and its instruments are respected and desirable, and have impressive effects in the ascension of the peripatetic to the highest level of mysticism.what is happening to a peripatetic is unutterable, the tongue is unable to interpret it, and somewhat can be comprehended by the excitement of the peripatetic, which is accompanied by sounds of music instruments. mawlawi has benefited greatly from the influence of music on the way to the god, and he repeatedly used the musical instruments in describing the area of perdition and saw himself as many of those instruments as the beloved in those levels. this research has been implemented on evaluating the extent of perdition and its relationship with music and dance and its effect on the nature of the peripatetic.