تبیین جامعه‌شناختی رفتار ‌محیط زیستی (مطالعه موردی: شهروندان تهرانی)

موضوع حفظ محیط‌زیست یکی از مهم ترین مسائلی است که دنیای امروز با آن روبرو است. این مسئله یکی از دغدغه‌های همیشگی ربع قرن گذشته در بیشتر کشورهای در حال توسعه به ویژه در کلانشهرها بوده است. کلانشهر تهران نیز به دلیل تمرکز جمعیت، صنعت و خدمات دچار مشکلات عدیده زیست‌محیطی است که فشار جمعیتی و ناساگاری و عدم تطابق با ظرفیت‌های زیست‌محیطی موجبات تنزل کیفیت زیست‌محیطی این شهر را فراهم آورده است. در این میان نگرش، آگاهی و رفتار نادرست انسانی در قبال محیط‌زیست یکی از علت‌های اصلی خسارت‌های زیست‌محیطی است. هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین جامعه‌شناختی رفتار زیست‌محیطی شهروندان تهران است. روش انجام پژوهش از نوع پیمایشی بوده و نمونه آماری شامل 385 نفر از شهروندان ساکن در مناطق 22 گانه تهران است که با روش نمونه‌گیری خوشه‌‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده‌اند. ابزار این پژوهش پرسشنامه بوده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد میزان آگاهی، نگرش و رفتار زیست‌محیطی شهروندان تهران در حد متوسط رو به بالا است. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد که رابطه مثبت و معناداری بین نگرش‌ و آگاهی زیست‌محیطی با رفتار آن وجود دارد. علاوه بر این نتایج مدل معادله ساختاری نشان می‌دهد در مجموع دو متغیر نگرش‌ و آگاهی زیست‌محیطی توانسته‌اند 6 درصد از واریانس رفتار زیست‌محیطی را تبیین کنند.

sociological explanations of environmental behavior (case study: tehran citizens)

rapid urbanization and lack of urban readiness for accepting emerging social conditions have led to the formation of low-quality of urban environments in many developing countries. this issue has directly affected the quality of life of citizens. the purpose of this paper is to investigate the variables affecting citizens’ satisfaction about the quality of urban environment in ardebil’s district 4. this research is an applied and developmental purposely and descriptive-analytical methodically. a sample of 382 people has been questioned. for data analysis, one-sample t-test and independent t-test, multiple regression analysis (enter), variance or f test, and scheffe’s test to examine the difference between several groups has been used. the results of this research show that residents’ satisfaction from the quality of urban environment is at a low level. so that the level of satisfaction with the quality of the urban environment is lower than the theoretical. independent t-test and variance test showed that type of occupation, education level and settlement duration, affect the level of citizen satisfaction from urban environment quality. other personal characteristics do not affect the quality of the urban environment (age and gender) in citizen satisfaction. the residential environment variables have a far greater proportion compared to other variables in predicting the dependent variable.