ارزیابی فرسایش سطحی با استفاده از دندروژئومورفولوژی و بررسی نقش کاربری اراضی و جهت شیب بر فرسایش در حوضه آبخیز نچی، شهرستان مریوان

فرسایش سطحی یکی از فرآیندهای اصلی هدر رفت خاک است و جمع آوری اطلاعات قابل اعتماد از میزان فرسایش سطحی خاک برای درک ابعاد مشکل و توسعه روش های حفاظتی ضروری است. حوضه آبخیز نچی به سبب بهره برداری نامناسب از اراضی، کشاورزی بر روی اراضی شیب دار و عدم رعایت اصول حفاظتی با فرسایش شدید خاک، کاهش حاصل خیزی، افزایش رواناب، خطر پر شدن دریاچه از رسوبات و در نهایت ایجاد آلودگی منابع آب و مشکلات محیط زیستی روبه رو است. در این پژوهش جهت بررسی وضعیت فرسایش سطحی از تکنیک دندروژئومورفولوژی بر روی 64 نمونه ریشه برونزده درختان بلوط از دو کاربری کشاورزی و جنگل در جهت های جغرافیایی مختلف دامنه استفاده شده است. نتایج نشان داد در حوضه آبخیز نچی فرسایش خاک در کاربری کشاورزی (میانگین نرخ فرسایش 43 / 2 میلی متر در سال) نسبت به کاربری جنگل (میانگین نرخ فرسایش 6 / 0 میلی متر در سال) حدود 4 برابر است. جهت بررسی تاثیر کاربری (جنگل و کشاورزی) و جهت های مختلف دامنه بر مقدار فرسایش از آزمون آماری تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج آزمون نشان داد که در حوضه مورد مطالعه نوع کاربری بر میانگین نرخ فرسایش سطحی سالانه تاثیرگذار بوده است. همچنین در خصوص تاثیر جهت های جغرافیایی برمیانگین سالانه نرخ فرسایش در حوضه آبخیز نچی، نتایج نشان داد که جهت های مختلف جغرافیایی بر میانگین نرخ فرسایش سطحی سالانهتاثیرگذار نیست. مقایسه مقادیر فرسایش در کاربری کشاورزی و جنگل اهمیت نقش حفاظتی و مهم پوشش های طبیعی در حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش و هدر رفت آن را نشان می دهد.

surface erosion estimation through dendrogeomorphological analysis and investigating the role of land-use and slope direction on erosion in nachi catchment

sheet soil erosion is one of the main processes leading to soil degradation. moreover, collecting reliable information on the amount of sheet erosion is necessary to understand the dimensions of the problem and develop protective methods. nachi catchment due to improper land use, cultivation on steeply sloping land, denial of conservative soil principles, severe soil erosion, reduction of soil fertility, increased surface runoff, and consequently filling of zrebar lake reservoir could be related to water resources pollution and some ecological outcomes. therefore, the current study aims to examine surface erosion in the nachi catchment concerning cultivation and forest in different geographical directions of the slope by using a dendrogeomorphological approach on 64 exposed quercus brantii root. the results indicated that the rate of soil erosion was four times greater for the cultivation area (average erosion rate: 2.43 mm per year) in comparison with the forest area (average erosion rate: 0.60 mm per year) (p<0.05). statistical analysis of variance was used to examine land use and different slope directions on erosion rate. the results showed that the land use type significantly affected the mean rate of annual surface erosion in the catchment study area. the effect of different geographical directions on the mean annual erosion rate in nachi catchment showed that the different geographical directions do not affect the mean annual sheet erosion rate. the importance of forest and natural covering in the conservation of soil and its prevention role was shown by comparing erosion rates in cultivation and forest use.